මෙම බ්ලොග් අඩවිය පිළිබඳව

සම්මා සම්බුදු පියාණන්වහන්සේ වදාළ සත්‍ය වූ බුද්ධ ධර්මය කාලයත් සමග සැගවෙන්නට ඇති ඉඩකඩ වැඩිය. එය ‍එසේ වූ නිසාම ශතවර්ෂ ගණනකින් මාර්ගඵල ලාභීන් බිහි වූ බවක් අසන්නට නොලැබිණි... එහෙත් මග ඵල ලැබ ගෞතම බුදු පියාණන් විවර කල නිවන් දොරටුවෙන් මාර්ගයට පිවිස ඵල ලැබී සැනසීමට නියම වූ ඇත්තන් තවමත් සිටින හෙයින් ඔවුන් සදහා උපකාරයක් වීමට නියම කළ්‍යණ මිතුරාගේ පැමිණීම සිදුවී ඇත. ඒ සැඟවුනු මාවත යලි විවර කරමින්, සැඟවුනු දහම් අරුත් මතු කරමින් සසර දුකින් පෙළෙන ඔබටත් මටත් අනන්ත සසර දුක් සයුරෙන් එතෙර වීමේ ප්‍රයෝගික මග හෙලි කරන අභිඥාලාභී පූජ්‍යපාද වහරක අභයරතනාලංකාර ස්වාමීන් වහන්සේගේ ධර්මානුශාසනා ඇසුරෙන් පලවූ "සැගවුණු බොදු මග කල එලි දකී" යන පොත ඇසුරෙන් මෙසේ සටහන් තබමි!

Dec 30, 2010

පිටුව 139 සහ 140

(පිටුව 139)
අනාදිමත් අතීතයේ පටන් ගොඩනගා ගත් ආත්මීය දෘෂ්ටියෙන් සම්මත කර ගත් රූප රූප, ශබ්ද රූප, ගන්ධ රූප, රස රූප, ස්පර්ශ රූප සහ මනෝ රූප යන සම්පිණ්ඩනයන්හි මතකයන් තුලින් පෙර පටන් සසර ගමන් කර ගෙන එන සත්වයෙක් දකියි. දුක් විඳපු හැටි ආකාර දකියි. සැප විඳපු හැටි ආකාර දකියි. වර්තමාන ජීවත් වෙන දුක් සැප විඳින සත්වයෙක් දකියි. මතු අනාගතයේදී එබඳු ලෙස ජීවත්වීමේ පැවැත්මේ සත්වයෙක් ගැන බලාපොරොත්තු වෙයි. මෙසේ අතීත, අනාගත, වර්තමාන ආත්ම දෘෂ්ටියෙන් ගත් රූප ස්කන්ධයටයි සත්වයෙක් ලෙස බැඳී ඉන්නේ. එබදු ආත්මීය ලෙස ගොඩ නගා ගත් රූප මාත්‍ර සම්පිණ්ඩන පිළිබඳ ගොඩ නගා ගත් රූප ස්පර්ශයෙකුයි ස්පර්ශ කරන්නේ. ගොඩ නැගූ රූප ස්පර්ශයම මනසින් කැටි කර ගත් ආකාර පොදි බැවින් ඒවා දැනෙන්නේද ගොඩ නගා ගත් ආකාරයටමයි. ඒවාද දැනීම් මාත්‍ර ඒකක නොව මනසින් ගොඩ නගාගත් ආකාර දැනෙන ස්වභාවයන්ය. එබැවින් මෙබන්දක් දැනුනා, වින්දා ආදී වශයෙන් සම්පිණ්ඩන දැනීම් කඳක් ගොඩ නගා‍ ගන්නේ සත්ව සම්මුතියේ වේදනා ස්කන්ධ ගො නැගෙන්නේ මෙහෙමයි. ගොඩ නගා ගත් ආත්මීය පොදි ඒකක දැනුන ආකාරයටයි හැඳිනීම් පොදිද ‍දරාගන්නේ. ඒවයින්ය සංඥා ස්කන්ධය ගොඩ නැගෙන්නේ. මනසින් ගොඩ නගාගත් ආකාර පොදි ඒ මුලාව අත නොහැර ආත්මීය ඒකක ලෙසම දැන, හැඳින ඒ ආත්මීය ලෙස ගොඩ නගා ගත් මනෝ පොදිවල ප්‍රියමනාප, අප්‍රිය මනාප ඇති කරගෙනයි එබඳු දෘෂ්ටියෙන්ම ලෝකයකම ඉදිරි පැවැත්මකට බැඳී සකස් කිරීම් ක්‍රියාවලිය නිපදවන්නේ. ඒ ලෙසයි සංඛාර ස්කන්ධය සෑදෙන්නේ. මෙසේ මුලාවෙන් ගොඩ නගා ගත් ලෝකයක අවිද්‍යා, තෘෂ්ණාවලින් බැඳිලයි යළි යළි පැවැත්විය යුතුයි. මෙය මෙසේ විය යුතුයි, මෙය යහපතයි, මෙබඳු දේට විරුද්ධ විය යුතුයි ආදී නොයෙක් අදහස් ගොඩ නගමින් විඤ්ඤාණ ස්කන්ධය ගොඩ නැගෙන්නේ. දැන් තේරුම් ගත යුත්තේ පංචස්කන්ධය හෙවත් සත්ව ලෝකය යැයි අප ඇලුම් කලේ සතර මහා භූත ක්‍රියාවලිය ඇති බාහිර ලෝකයකට නොව ඒ තුළින් ගොඩ නගාගත් ආත්මීය දෘෂ්ටි සහගත ලෝකයකට බවයි. විඤ්ඤාණයයි ලෝ සතුන් අතර හඳුන්වන්නේ මෙසේ ‍ගොඩ නගන මුලා දැකීම්, දැනීම් සහිත විකෘති චිත්ත මුලවකටයි.

(පිටුව 140) 
යම් විටෙක මේ ධර්මතාවයන්ගේ නියම තත්වය දහම තුලින් වටහා අත්දැකීම් සහිතව නිසි තතු දකින ප්‍රඥාව පහළ වේද එදාට විඤ්ඤාණ මුලාව ගිලිහී යයි. දැන් ඉතිරි වන්නේ සත්‍ය සත්‍යාකාරයෙන් දකින න්‍යාය වන ඤාණයයි. චක්ඛුං උදපාදි යන දහම් ඇස පහළ වන විට විඤ්ඤාණ මායාව දුරු වී ඤාණං උදපාදි යන දහම් ඇස පහළ වන විට විඤ්ඤාණ මායාව දුරු වී ඤාණං උදපාදි වනු ඇත. මෙතැන් පටන් මුලා දැකීම දුරු වුවත් අනාදියේ පටන් එල්බ ගත් මුලා හැඟුම එක විට දුරු නොවේ. නැවත නැවත දහම් සිහි කරන විට ක්‍රමයෙන් මුලා හැඟුමද දුරු වෙමින් පඤ්ඤා උදපාදි යන ප්‍රඥාව පහළ වේ. එවිටයි ඇලීම් ගැටීම් දුරු වූ සමාධියට ගෝචරව යථාර්ථය විනිවිද දකිමින් විජ්ජා උදපාදි හෙවත් විද්‍යාව පහළ වන්නේ. එවිටයි පංචස්කන්ධ සංඛ්‍යාත ලෝකය අත් හැරී අලෝක හෙවත් ආලෝක වන්නේ. ආලෝකෝ උදපාදි වන්නේ. දැන් අවිද්‍යා, තෘෂ්ණා මුලාවෙන් ආරම්භ වූ මුලා සහගත සංඛාර නිසා මුලා සහගත විඤ්ඤාණ සැකසෙන අයුරු දුටුවෙමු මෙයයි සංඛාර පච්චයා විඤ්ඤාණං කීවේ. අපි දැන් මෙසේ සිතමු. බේබද්දෙක්, හොරෙක්, මංකොල්ල කාරයෙක්, කේළමෙක්, ජඩයෙක්, ගුණවතෙක්, දැනුමැත්තෙක් මේ වගේ අය මව් කුසෙන් උපන් ළදරුවන් කෙරෙහි දැකිය හැකිද? ඉතාම කලාතුරකින් මේවාට හේතු සසරින් උරුමව උපදින්ට පුළුවන. අනිත් බොහේ අය මිනිස් දරුවන් පමණකි. මේ මිනිස් දරුවා ගැටවර හෝ තරුණ වයටට පත් වන තුරුත් බේබද්දා යැයි හඳුන්වන්නට හේතු කාරකයෙක් නොවන්නට පුළුවන. ගැටවර වයසේදී මෙබඳු මිතුරන් සමඟ එක් වන්ට සිදු වූවොත් ඔවුන් ඔහුද කැටුව තානායම් වල හැසිරෙන්ට, බීමත්ව පාටි දමන්ට ක්‍රමයෙන් ඇද ගනී. මුලදී බොහෝම ලැජ්ජා සහගතව අකැමැත්තෙන් නමුත් මේවාට සහභාගි වේ. නවීන පන්නයට හැඩ නොගැසුනොත් ගොඩයා ආදී අපහාස නම් වලින් අපවාද කරමින් බීමත්කම මහ ඉහළ කටයුත්තක් සේ හඟවමින් ඒ අයගේ ඇසුරට ලංකර ගනී. බෑ කියද්දී උගුරක් හෝ බීපන් යැයි මුලදී පොළඹවයි. කලක් ඔවුන් ඇසුරු කර බීමත් බවට පෙලඹ වූ විට ක්‍රමයෙන් එය සාමාන්‍ය දෙයක් වෙයි. තව කල්යන විට ඔහු තම මුදල් පසුම්බියද හිස් කර ගනිමින් තම වුවමනාවෙන්ම බීමට ඇබ්බැහි වේ. පෙර මෙන් නොව දැන් බීමත්ව හැසිරෙන්ට ඔහුට හිතක් ඇතිවේ. හිත යැයි යමක් උපන් ළදරුවාටද තිබින. එහෙත් ඒ සිතෙන් මත් පැන් ගැන හිතන්ටවත් අවශ්‍යතාවයක් නොතිබින, දැන් ඔහුගේ සිත පෙර මෙන් නොවේ. මනස වෙනස් ආකාරයක් ගෙන ඇත. සිදු වූයේ ඇසුර නිසාම බේබදු විඤ්ඤාණයක් පහළ වීමය.

Dec 22, 2010

අම්මාගේ උපන්දිනයදා... මා පිදූ උපහාර...


අම්මේ මෙසසර කතරේ මම දුක            දුටි මි
ඒ දුක් නසන්නට මුලු වැර දැන්          යොද මි
අම බුදු මෑණියන් දුන් මග ලැබ            ගති  මි
කතරක අතරමං වී නැති බව                දනි  මි

ඔවදන් දෙමින් ලොව ජය ගැනුමට අත          දුන් නේ
ඔබේ ආසිරි සිතයි මට නිති සවි                   දෙන් නේ
ඒ යුතුකම් හැඳින නිසි කල ඉටු               කරමින් නේ
හැකි උපරිම වෙර යොදමි ඔබ නිති         සනසන් නේ

කෙලවර නොමැති සසරක අප දැන           හැඳින  ඇත
නන් රූ මවාගෙන නිති අප                          හමුව  ඇත
සසරේ පුරුදු සෙනහස කිසි අඩුවක්              නො  මැත
මවකට දුවක් ලෙස ඔබ මා                          හමුව  ඇත

දරුවන් නිති පුදයි මව් පිය දෙපල                          සදා
ලෝකෙම තියෙන සැප දෙන්නෙමි ලෙසින්           හදා
අත්බැව් හතක් කරමත මේ ලෙසින්                       බදා
යුතුකම් කලත් නොගෙවෙයි ණය මෙලෙස           පුදා

බුදු හිමි දෙසූ දම් නම් බෝ අරුත්                 ඇත
මවකට සුදුසු උපහාරය පෙන්වා                  ඇත
ලෝකෙම පුදනටැයි ඔවදන් කිසිත්             නැත
සුදුසුම මඟ දීම සුදුසුයි දුක්                  නො මැත

ඒ මඟ දැක දැකත් නුවණින්                    හැමදා ම
කෙලෙසින් ඔබට මම දෙන්නද දුක            බෝ ම
ඔබ තුටු කලත් මොහොතක් ඒ              සැප කා ම
එය දුක් දෙන බව දනිමි සසරේ                හැමදා ම
 
අඹු සැමි දරුවන් බෝම නෑ සිය                 මිතු රන්
වටකොට රකින ලෝකය සේ මුතු            මිණි රන්
කෙලෙසින් අතහරින්ද මම මේ           ලෝකය රන්
දරුවෝ මට නිවන බෝ දුර බව                දැන ගන්

නිති එලෙසින් බස් දොඩා මඟ හැරගෙන            සුව දම්
අම්මේ ඔබ පතන ලෝකය නැත                      සුව නම්
යම් දින දහම් ඇස ඔබ ලබනේ                         වේ නම්
දැක ගත හැකිවේවි නිසි තතු ලෝ                     මන රම්

ලෝකය දුකයි ගිනි වේ සැම අප දැවෙනුය             කීවත්
සහනය නොමැත අසහනයම වේ                           කීවත්
නිවනම සුවයි ඒ සුව විඳපන්                                  කීවත්
කෙලෙසද අතහරින්නේ කම් සැප කව්රුන්            කීවත්

අම්මේ අනේ මේ ලෙස නම්                  නොසිතන් න
පස්කම් සැපය මර උඟුලකි                        දැනගන් න
දුන්නත් සුවය මොහොතකි අප                    රවටන් න
රැවෙටෙනු එපා සසරේ දුක                        දැකගන් න

ඔබේ දියණිය ලෙසින් ඔබ වෙත                පුද දෙන් න
නැත ලෝ දහම ඔබ හට තව                     දුක් දෙන් න
ලෝ තතු දත් නිසාවට දම් දැක                   නුවණින් න
පවසමි ලෝ දුකෙන් මිදෙනට                  මඟ පාදන් න

ලස්සන මධුර දේ මොහොතක                 සුව දෙන් නේ
මේ කියමන නිතර අප සවනට                යොමුවන් නේ
අර්ථය දැනගැන්ම නිසි                           මඟ පාදන් නේ
නුවණින් එයම විමසනු මැන                  සැනසෙන් නේ

මමයැයි මගේයැයි කියමින් වටිනාකම්                            දීම ට
නිතරම සොයන්නේ වටිනා දේ නොවැ ගොඩ             වැඩුම ට
වැඩි වෙන විටදි වටිනාකම් වඩමින් ගොඩ                   අප හ ට
සතුටින් පිරී යයි අප සිත නැත දුක                               අප හ ට

වටිනාකම් දුන්න මම මගේ සියලු                               දෙ නා
රැකගනු නොහැකි වූවෙන් ඒ වටින                               ද නා
මගෙ යැයි මැනගත්ත වස්තුත් නිති                        කැඩෙ නා
දුකෙහිම ගිලී පීනයි තතු                                  නොදැන ද නා

ගිලිහී යන විටදි වටිනා දේ                               අපගෙ න්
ගිලිහී යෑම වේ සහනය ඒ                                   සමඟි න්
අසහනය දවටාගෙන අප සැම                            අතකි න්
සහනය සොයයි කරනට බැරි දේ                        කරමි න්

මම මගේ කරගත්ත වස්තුව සැම                         විමසන් නේ
ඒවායේ සැබෑ තතු නුවණින්                               දැකගන් නේ
වස්තුවේ සැබෑ වටිනාකම                                  දැනගන් නේ
මෝඩයෝ ලෙසින් කලකම් සැම                       දැකගන් නේ

කැඩෙන දේ කැඩී කඩමින්                                වියැකෙන වා
බිඳෙන දේ බිඳී බිඳමින්                                           බිඳලන වා
හටගත් සියලු දේ වැනසී                                    නැතිවෙන වා
මේ දම් නොදැක ඒ ඇසුරේ                                 වියැකෙන වා

කැඩෙන දේ කැඩෙන එක ලෝ දහමයි                            හැඳි න
බිඳෙන දේ බිඳෙන එක වලකනු බැරි බව                          හැඳි න
කැඩෙන බිඳෙන වැනසෙන දේ මගේ යැයි                  නොගෙ න
සිටියොත් නියම තතු දැන දුක නොම එයි                    දැනගන් න

වටිනාකම් දෙමින් මම මගේ ලෙස                         මැනගන් න
අපේ මනසමයි මුල්වුනේ අනෙකෙකු නොව           දැනගන් න
මායා මුලාවක මෙලෙසින් අප                                   රඳවන් න
මර උඟුලට බැන්ද පෙම දැනගෙන                        ගැලවෙන් න

බෝ කවි ලියා ඔබ වෙහෙසට නොම පත්                        කර මි
හැකි ලෙස නිසි තතු මෙලෙස සටහන්                             තබ මි
සැනසුම ලබන්නට නම් එක මඟයි                                     හි මි
ඒ මඟ දෙසන්නට මම නිති සැරසී                                    සිටි මි

අම්මේ ඔබට දෙන මේ දම්                                           උපහා ර
ඔබ තුටු කරන්නෙම්දැයි නොදනිමි                                මෙව ර
ලෝ තතු දැනගත් නිසා දහමින් ලැබ                            නිසි පාර
අන් කිසි නිසි දෙයක් නැත දුටුවෙන්                        සේනා මා ර

ඔබ මට පිදු නිසා ලෝ මඟ යහපත්                                  දේම
මම ඔබහට පුදමි විශ්වයේ යහපත්                                  දේම
ඔබ පිදු ඔවා මා නිති පිලිගත්                                          සේම
පිලිගනු මැන මෙදම් උපහාරය                                        සෑම

ඔබෙ දුක් ගිනි කතරට වසිනා අම වැහි පොදක්                වෙලා
අම්මේ ඔබව මුදවන අරි මඟක්                                       වෙලා
ඔබ මඟ වඩින්නම් නිවනට නැත මා පමා                        වෙලා
කහවත නොදැරුවත් නිසි දම් නොම අඩුවක්                     වීලා

මතු මතු භවයේ ඔබ මගේ මව ලෙස                                    වේවා
මා ඔබේ දියණිය ලෙසින් අප නිති හමු                                 වේවා
එලෙසට දිගු සසර දෙන අනුවණ පැතුමන් තව නොම             වේවා!
නුවණින් යථා මඟ දැන දුක කෙලවර                                  වේවා!

මොහොතක් දුක ඔබට ලැබුණත් ඒ                      පැතුමෙ   න්
අම්මේ නුවණ වෙහෙසා විමසන්                             සතුටෙ න්
අනිසි දේ ඇසුරු කොට ලබනා දුක                       මෙලෙසි න්
හරයක් නැතේ අනාථ බව බෝ                             නිසැකෙ න්

අම්මේ ඔබට අනාථ බව නොම                            වේ වා!
රැවටුනු සිතට ලෝ නිසි තතු                          වැටහේ වා!
නුනුවණ කම මකා නුවණින්                         ජය වේ වා!
කම් සැප කුමට අම නිවනක                         සැප වේ වා!
උතුම් වූ ශාන්ත වූ ප්‍රණීත වූ අමා මහ නිවන් සුවය බෝ දුර නොවේවා!
තිසරණ සරණ ලැබ නිවනින්ම සුවපත් වේවා!
දියණිය රජිතා!

Dec 10, 2010

පිටුව 137 සහ 138

(පිටුව 137)
එසේ නොවුනහොත් අතීත, අනාගත, වර්තමාන, සම්බන්ධ කර විඤ්ඤාණ ස්කන්ධයක් දේශනා කරන්ට හේතුවක් නැත. භංග වන විඤ්ඤාණ අයිති වන්නේ නාම ගෝත්‍රයන්ටය. මතු හට ගන්ට හේතු කාරක ඇති තවම ක්‍රියාකාරීත්වයට නොපැමිණි එහෙත් මතු ටහ ගන්ට කර්ම ශක්තියේ හේතු ශක්තිය පවතින ඒවාද විඤ්ඤාණ ස්කන්ධයට අයිතිය. එබැවිනි විවරණ ලබන මහ බෝසතාණන් වහන්සේලා ඇරබ මතු මෙබදු කල්පයක, බෙමදු නමින්, මෙබදු ගොත්‍රයක මෙසේ ඉපිද බුදු වෙනවා යැයි දේශනා කල හැකි වන්නේ, පාරමිතා ශක්තියේ අනාගත අඩිතාලම කල්ප ගණනකට පෙර සිටම සකස් වී ඇති බැවින් එය විඤ්ඤාණ ස්කන්ධයට ඇඳී ඇති බැවිනි. බොරු නොවන බුද්ධ භාෂිතයකින් එසේ පවසන්නේ. චිත්තක්ෂණයක් විග්‍රහයට ගත් විස්තර වලින් ස්කන්ධයක් මනිනට යාම නිසා මෙකල නොයෙක් මතභේද පවතින බව පෙනේ. අතීත, අනාගත, වර්තාමන සත්ව පැවැත්ම මෙසේ සම්බන්ධ වන්නේ කර්ම ශක්තියේ සහ නාම ගෝත්‍රවල සම්බන්ධතාවයෙනි. සත්වයා යනු ක්ෂණයකට සීමා කළ හැක්කේ නොවේ. සත්වයා පෙන්වන්නේ පංචස්කන්ධ සංඛ්‍යාත ලෝකය යනුවෙනි. ස්කන්ධ පහම අතීත, අනාගත, වර්තමාන වශයෙන් තුන් කාලය හා සම්බන්ධය. එබැවිනි සත්වයා අතීතය සිහිකරන්නේ, වර්තමානයක් ලෙස පනවා ගන්නේ, අනාගත බලාපොරොත්තු සහිත වන්නේ. අභිධර්ම කරුණු වලට වැරදි ලෙස අර්ථ කථන දුන්විට ගෙවී ගිය අතීතය අතහැර, නොපැමිණ වර්ථමානය මෙනෙහි කරන්නට ක්‍රමයක් නැතිවීමෙන් සිතිවිල්ලක් තේරුම් ගත හැකි කිසිවෙක් ලොව විද්‍යාමාන නොවෙනු ඇති. ත්‍රිපිටක ධර්ම රත්නය නොවෙයි පැටලිලි සහිත වන්නේ. ඒවාට පසුව දුන් අර්ථ කථනයි. චිත්තක්ෂණය නම් ඒකකයක් පමණක් ඇසුරු කර කිසිම දැනීමක්, ‍හැඟීමක්, ආස්වාදයක් මේ මේ යැයි නිගමනය කළ නොහැක. ලෝ සතුන් ආශාව, තණ්හාව ඇති කර ගන්නේ චිත්තක්ෂණය පොදි වලිනි. දැනීම්, හැඳිනීම්, ප්‍රියමනාප, අප්‍රිය, අමනාප, තණ්හා ආදී සියල්ල පහළ වන්නේ අතීත, අනාගත, වර්තමාන යන තුන් කල්හි අරමුණු කරන චිත්තක්ෂණ පොදි වලිනි. මිහිරි සංගීතයක්, ප්‍රියමනාප රූප ශෝභාවක්, ‍මනාප රසයක් ඇසුරු සැනක් කෝටි ලක්ෂයකට බෙදා පංගුවක කාලයකදී ලබන්නේ කවුද? මේ ආස්වාදජනක හැඟීමක් පහළව හිත ඇලී යන්නේ අඩු තරමින් තත්පර තිහකවත් කාල ප්‍රදේශයක සිදුවන චිත්ත පරම්පරාවක් සම්පිණ්ඩනය කර ආශාවෙන් බැඳීමෙනි. මොහොතක් පාසා ක්‍රියාකාරීව ගෙවී යන ක්ෂණික අතීතයක හැඟීම් රටා පිළිබඳ මතකයන් මනිසන් ගොනු කර ඒවා ඒකක වශයෙන් ආත්මීය හැඟීමෙන් බදාගෙනයි හැඟීම්වලට හිත පිහිටුවා ගන්නේ.

(පිටුව 138)
අප්‍රමාණ චිත්තක්ෂණ පොදිවල ක්ෂණික අතීත මතකයන් පොදියක් එකක් ලෙස ගන්න බැවින් මෙබඳු දැනීමක්, මෙබඳු හැඟීමක්, මෙබඳු රසයක් අත් දැක්කායි සිතින් සකස් කර ගත් මුලාවකටයි ‍ලෝ සතුන් ආශා බැඳගන්නේ. කාලය සමග නිරන්තරයෙන් මේ ක්ෂණික මතක පොදි අතීතයට යයි. ක්ෂණික අතීත මතක පොදි කියන්නේ ක්‍රියාත්මක මාත්‍රයක් පාසාම කාලය සමග අතීතයට යන ඉතාම ලඟ කාලපරිච්ඡේදයක සටහන් පොදි වලටයි. ඒ ක්ෂණික අතීත මතක පොදිවල යළි යළි අරමුණු කළ හැකි ප්‍රබලතාවය නිසා ප්‍රිය, මධුර, අප්‍රිය, අමධුර, ස්වභාව තදින් අරමුණු වෙනවා. එවිටයි ප්‍රියයි, මධුරයි කියලා එහි ඇලෙන්නේ. නැත්නම් අප්‍රියයි, අමධුරයි කියලා එහි ගැටෙන්නේ. දැන් වැටහෙනවා අතීත මතක සටහන් පොදි කර ඒවා ඒකීය සත්ව, පුද්ගල, ද්‍රව්‍ය, වස්තු ලෙස මනසින් ගොඩ නගා ගත් ස්වභාවයකට ලෝකය කියන බව. මේ තමයි සත්වයාය කියන ආත්ම දෘෂ්ටියෙන් ගොඩ නැගුනු ලෝකය. ඇසින් බලා ඇස කරා එන අප්‍රමාණ දැනීම් ඒකකවල ක්ෂණික අතීත මතක සටහන් පොදිවලට අපිම නම් ගොත් සටහන් කරගෙන, මෙබඳු රූප මම දකිනවා කියා දෘෂ්ටි ගනියි. කනින් අසා අප්‍රමාණ ශබ්ද මාත්‍රවල ක්ෂණික අතීත මතක සටහන් සම්පිණ්ඩ‍නයන්ට මෙබඳු ගන්ධයන් යැයි ආත්ම දෘෂ්ටියෙන් ගන්ධ රූප ගොඩ නගා ගනියි. නාසයෙන් ආඝ්‍රාණය කරන ගන්ධ පිළිබඳවූ ක්ෂණික අතීත දැනීම් ඒකක පොදි එකක්, එකක් ලෙස නිගමනය කර මෙබඳු මෙබඳු ගන්ධයන් යැයි ආත්ම දෘෂ්ඨියෙන් ගන්ධ රූප ගොඩ නගා ගනියි. දිවට දැනෙන රස මාත්‍ර ඒකක අප්‍රමාණයක ක්ෂණික අතීත දැනීම් ඒකක පොදි එකක්, එකක් ලෙස නිගමනය කර මෙබඳු මෙබඳු රස වර්ග කියා ආත්ම ලෝකයක් ගොඩ නගා ගනියි. කයට දැනෙන ස්පර්ශ මාත්‍ර කෝටි ගණන්වල ක්ෂණික අතීත දැනීම් ඒකක පොදි එකක්, එකක් ලෙස ආත්ම දෘෂ්ටියෙන් නිගමනය කර මෙබඳු ස්පර්ශයැයි නම් තබා ගෙන ස්පර්ශ ආත්ම ලෝකයක් ගොඩනගා ගනී.  මෙ‍සේ ගොඩනගාගත් ආත්ම ලෝකයට තබාගත් නම් ගොත් මනසින් දරාගෙන ආත්මීය මනෝ ලෝකයක් ගොඩනගා ගනියි.

Dec 7, 2010

පිටුව 135 සහ 136

(පිටුව 135)
ස්කන්ධ - කු - මාර හෙවත් ස්කන්ධ කුමාර දෙවි කෙනෙක් වෙන්ට කැතමිය. ඝනයක් හෙවත් සමූහයක් සමගියෙන් එක් කර තබන ක්‍රියා පිළිවෙතට අකමැතිය. ඝන දේව වෙන්ට කැමතිය. යස ඉසුරු මහත්වයට හේතු වන සත් ගුණ මාර්ගයට අකමැතිය. ඊස්වර දෙවි කෙනෙක් වෙන්ට කැමතිය. පති වෘතාව රකිමින් සමාජ පෝෂණයට හේතු වන කිරි උපමා කළ සාර ධර්මවල පිහිටන්නට කියා දෙන්ට අකමැතිය. පත්තිනි දේවියක් වෙන්ට කැමතිය. ගුණ ධර්ම වලින් ප්‍රජාව පාලනය කෙරෙන දරු පරපුරක් බිහි කරන්නට අකමැතිය. ප්‍රජාපති දෙවඟනක් වෙන්ට කැමතිය. ශ්‍රියාව පහළ වන සුචරිත කුල කාන්තාවක් වෙන්ට අකමැතිය. ශ්‍රියා කාන්තා දෙවඟනක් වෙන්ට කැමතිය. සාර ධර්ම කූ කරන හෙවත් පහත් කොට සලකා ක්‍රියා කරන කුමාර කටයුතු වලට අකමැතිය. කුමාරයෙක් ලෙස පැසසුම් බලන්ට කැමතිය. උසස් ගුණ ධර්ම මැන උස්සා ගන්න අකමැතිය. මනුස්ස වෙන්ට කැමතිය. මෙසේ ලොව යහපත් යැයි සම්මත දේට, ඒවා ලබන හේතුවට අකමැතිව කෙනෙක් පැතුවත් යාච්ඡා කළත් යහපත් ලෞකික සම්පත් ලබන්ට නියම මගක් නැත. යමෙක් මේ ලොව පැවැත්ම තුල ඉහත කී යහපත් හෝ අයහපත් දේට නැමී කරන ක්‍රියා, කියන කථා, සිතන සිතිවිලි ඇසුරු කරන, භාවිතා කරන, බොහේ කොට ඇසුරු කරන විට ඊට අනුකූල සිත් පහළ වීම ධර්මතාවයකි. හොඳට නරකට යන දෙකටම එසේය.  උපතේදී බොහෝ විට ළදරුවෙකුට තිබෙන්නේ දැනෙන බව සහ ඒවාට ප්‍රතිචාර දක්වන්ට පහළ වන සිත් පෙලකි. බොරුවට, වංචාරවට, කපටිකමට, අසත්පුරුෂ කමට හෝ ගුණයට, සත්පුරුෂ බවට, යහපතටහෝ නැමුන සිත් පහළ වන්නේ උපතින් පසු කියන, කරන, සිතන, ආකාරය අනුව පහළ වූ සිත් පෙලවල් වලිනි. යම් යම් පහත් හෝ උසස් ගති ලක්ෂණ ඇති චිත්ත ස්වභාව පහළ වන්නේ හිතන, කියන, කරන දේට අනුවයි. ඤාණ යනු න්‍යාය ධර්ම පිළිබඳ දැනීමයි. අවිද්‍යාවෙන් මුලා වී ආශාවන්ට වහල් වී කටයුතු කරන විට න්‍යාය ධර්ම පිළිබඳ දැනීම වෙනුවට විකෘති දැනීමක් හටගනී. ඒවාටය විඤ්ඤාණ කියන්නේ. අප දුක, මුලාව ඇදගෙන යන්නේ, මතු මතු භව වලට ඇද දමන්නේ අවිද්‍යාවෙන්, මුලාවෙන් ඒ ඒ න්‍යාය ධර්ම නොවැටහෙන ලෙස සිතිවිලි, ක්‍රියා, වදන් තුළින් නැගුන විඤ්ඤාණ වලිනි. ලෝකයට ඇලුම් කරමින් පහළ වන කෙබඳු ගතියක් නමුත් මේ විඤ්ඤාණ සමග යෙදේ.
(පිටුව 136)
අප ‍භයානක ලෙස, මුලාවක් ලෙස, දුකට හේතු කාරකයක් ලෙස දැන අත් හල යුත්තේ අවිද්‍යා ප්‍රත්‍ය වූ සංඛාර නිසා හටගන්නා විඤ්ඤාණයන්ය. විඤ්ඤාණ ගැන සඳහන් කරන අටුවා වල පටිච්ච සමුප්පාද ධර්මයේ විඤ්ඤාණං යනු පටිසන්ධි විඤ්ඤාණය යැයි සඳහන් කර ඇත. මේ බුද්ධ දේශනාවල අර්ථය එසේ දී ඇත්තේ පසුකාලීන ආචාර්යවරුය. එහෙත් විභංග ප්‍රකරණයේ පච්චයාකාර විභංග නම් කොටසේ මෙය තෝරා ඇත්තේ“තත්ථ කථමං විඤ්ඤාණං, චක්ඛු විඤ්ඤාණං, සෝත විඤ්ඤාණං, ඝාන විඤ්ඤාණං, ජිව්හා විඤ්ඤාණං, කාය විඤ්ඤාණං, මනෝ විඤ්ඤාණං අයං වුච්චති සංඛාර පච්චයා විඤ්ඤාණං” යනුවෙනි. මෙසේ සකස් වන විඤ්ඤාණ ස්කන්ධය හේතු කොට ගෙන පටිසන්ධි අවස්ථාවේදී වඤ්ඤාණයක් පහළ වීම වනු ඇත. එයද විඤ්ඤාණ සහිත ලෝකවල පටිසන්ධියකදීය. විඤ්ඤාණ සහ විඤ්ඤාණ ස්කන්ධ යනු වෙනම තේරුම් ‍ගත යුත්තකි. සූත්‍ර පිටකයේ දේශනාවල විඤ්ඤාණ ස්කන්ධය දේශනා කර තිබෙන්නේ චිත්ත මාත්‍රයක් ලෙස නොවේ. අතීත, අනාගත, වර්තමාන, සියුම්, ඝන, දුර, ළඟ, හීන, ප්‍රනීත විඤ්ඤාණ යැයි මේ සම්පිණ්ඩනයක් වේද එය විඤ්ඤාණ ස්කන්ධයයි යනුවෙනි. යම් සංස්කාරයක් ක්‍රියාත්මක ‍වන මොහොතේම ඊට අදාල විඤ්ඤාණ ක්‍රියාත්මක වේ. සංඛාර පුණ්‍ය වේද විඤ්ඤාණ පුණ්‍ය වේ. සංඛාර අපුණ්‍ය වේද විඤ්ඤාණ අපුණ්‍ය වේ. සංඛාර ආනෙන්ජාභි වේද විඤ්ඤාණ ආනෙන්ජාභි වේ. ආදී ලෙස සූත්‍ර පිඨකයේ සූත්‍රවල දේශනා කර ඇත. මෙහිදීද දේශනා කර ඇත්තේ, අතර නොකැඩී පුණ්‍ය සංඛාර වැලක් ක්‍රියාත්මක වේ නම් පුණ්‍ය විඤ්ඤාණ වැලකි එවිට ක්‍රියාත්මක වන්නේ. පාප සංඛාර වැලක් එක දිගටම නොකැඩී වේ නම් විඤ්ඤාණ වැලම පාප විඤ්ඤාණ වේ. සංඛාර ඒකකයක් හෙවත් එක චිත්තක්ෂණයක සමග ක්‍රියාකර ඒ විඤ්ඤාණක්ෂණය භංග වන විටම භංග වේ. මෙයයි චිත්ත නියමය. මේ භංග වීම කියන්නේ සදහටම අතුරුදහන් වීමක් නොවේ. මෙය ක්‍රියාත්මක අවස්ථා භංග වීමකි.

පිටුව 133 සහ 134

(පිටුව 133)
ගැරහීමට ඇඩියාවට කැමතිය. ගැරඩියෙක් වන්ට අකමැතිය. අනුන් ඔබා තබන්ට කැමතිය. ඉබ්බෙක් වන්ට අකමැතිය. ද්වේශයෙන් හැපි හැපී ඉන්නියක් වන්ට කැමතිය. හැපින්නියක් වන්ට අකමැතිය. ගාම්භීර ලෙස ඇති ඇත්තෙක් ලෙස පෙන්නන්ට කැමතිය. ඇතෙක් වෙන්ට අකමැතිය. දළ කාරයෙක් ලෙස බලය පෙන්නන්ට කැමතිය. දළ ඇති තිරිසනෙක් වෙන්ට අකමැතිය. කාපු බීපු තැන පහ කරන්ට හෙවත් පුට කරන්ට කැමතිය. කපුටෙක් වෙන්ට අකමැතිය. ණයට යමක් ගෙන, දෙන බවට පොරොන්දු වෙමින් හා හා කියන්ට අහවල් දින දෙන බවට පොරොන්දු දෙන්ට හෙවත් වා වා කියන්ටත්, එසේ රවටා හිමිකරු දුටු විගස කටු වැටවල් උඩින් පැන දුවන්ටත් කැමතිය. හාවා වෙන්ට අකමැතිය. කුරුමානම් අල්ලමින් දුසිරිත් කරන්ට කැමතිය. කුරුල්ලෙන් වන්ට අකමැතිය. පක්ෂග්‍රාහී වෙන්ට කැමතිය. පක්ෂියෙක් වෙන්ට අකමැතිය. මිහිකත නම්වූ පොළොව මැන මැන අයිති කරගන්ට කැමතිය. මී මින්නෙක් වන්ට අකමැතිය. පහත් බවට හෙවත් ක්ෂය බවට බර කථා කියන්ට කැමතිය. කබරයෙක් වන්ට අකමැතිය. බුදු බස, ඉසි බස ඉවතාලා දුසිරිත් කරන්නට කැමතිය. බහ ලූ බැවින් බලු වන්ට අකමැතිය. නීච බස අලලා කථා කරන්ට, කුරු කුරු ගගා ලොක්කන් සමග ඇගේ ඇතිල්ලී ඉන්ටත් ඔවුන්ගේ බලය අලලා කථා කරන්ටත් කැමතිය. බළලෙක් වන්ට අකැමතිය. රිසි දේ හොය හෙයා තිරිසන් ලෙස ලොවන්නට කැමතිය. රිලවෙක් වන්ට අකමැති. වාන් හෙවත් ශිෂ්ඨාචාර බැමි දුරු කරන්ට කැමතිය. වාන් දුරු කර වඳුරෙක් වන්ට අකමැතිය. වැට මුල හාරමින් මායිම ලොකු කරගෙන ඌ නෙවේ මිහි හෙවත් පොළව අයිතිය මටයි කියන්නට කැමතිය. උමං මීයෙක් වන්ට අකමැතිය. අඹු පසු පස කුහුල් සිතින් ගැවසෙන්ට කැමතිය. කුහු - අඹු හෙවත් කුහුඹුවන් වෙන්ට අකමැතිය. අනුන්ට විනාශයට කොකු අටවන්ට කැමතිය. කොක්කු වෙන්ට අකමැතිය. කුණු වැඩ හෙවත් පහත් වැඩ වලින් අනුන්ට කටුව ගසන්ට කැමතිය. කුණු කට්ටෙක් වෙන්ට අකමැතිය. මායිම් ඉන්න වෙනස් කර කර අත් කර ගන්ට කැමතිය. මයිනෙක් වෙන්ට අකමැතිය. අත් සොලවමින් සංගීත සංදර්ශන ආදියේදී තොල් රතු කර නිය රතු කර ගිරියෙන් කෑ මොර දෙන්ට කැමතිය. ගිරවෙක් වෙන්ට අකමැතිය. අනුන්ගේ ලේ උණු කරන වැඩ කරන්ට කැමතිය. ලේනු වෙන්ට අකමැතිය. දුසිරිතෙන් පිරි හුරා හෙවත් නායකයා වෙන්ට කැමතිය ඌරා වෙන්ට අකමැතිය. සිල් පද කනිමින් සිදුරු කරන්ට කැමතිය. කැනහිලා වෙන්ට අකමැතිය. හික්මීමක් නැතිව ලාමක වන්ට කැමතිය. හිකනලා වෙන්ට අකමැතිය.

(පිටුව 134)
අඳ බව මුහු කරගෙන වාසය කරන්ට කැමතිය. මුහුදේ උපදින්ට අකමැතිය. කුහකත්වයට නිස්සෙකු වෙන්ට කැමැතිය. කූනිස්සෙක් වෙන්ට අකමැතිය. ඊරිසියා කරන්ට කැමතිය. ඉස්සෙක් වෙන්ට අකමැතිය. සාර ධර්ම කොහු කර දමන්ට කැමතිය. කොස්සෙක් වෙන්ට අකමැතිය. සහලේ නෑයන්ගේ සාර ධර්ම හෙවත් මහත් ගුණ ඇහැ කර හෙවත් බොල් කර දමන්ට කැමතිය. හාල්මැස්සෙක් වෙන්ට අකමැතිය. අනුන් වට්ටන තොණ්ඩු දමන්ට කැමතිය. තොණ්ඩයෙක් වන්ට අකමැතිය. අන්‍යයන් ජරා බවට හා ලාමක බවට ඇද දමන්ට කැමතිය. අන්ජිලාවෙක් වෙන්ට අකමැතිය.. අනුන්ට අවැඩක් වන විට කුමක් වේදැයි බලා සිටිමින් සතුටු වෙන්ට කැමතිය. කුම්බලාවෙක් වෙන්ට අකමැතිය. ප්‍රියවූ මාංශ හෙවත් සාර ධර්ම ඇහැ කර දමන්නට හෙවත් බොල් කර දමන්නට කැමතිය. පියාමැස්සෙක් වෙන්ට අකමැතිය. දුසිරිත් ලෙස බලය පෙන්වනට කැමතිය. බලයෙක් වෙන්ට අකමැතිය. ‍ අන්‍යයන්ට බලා දේ තබමින් හොඳ දේ තෝර තෝර තම බඩ වඩා ගන්ට කැමතිය. තෝරෙක් වෙන්න අකමැතිය. අසත් ධර්මය මගින් තම වාසිය මෝර වන්ට කැමතිය. මෝරෙක් වෙන්ට අකමැතිය. අනුන් දැති ගසා‍ තම වාසි ගොඩ මෝරවා ගන්ට කැමතිය. දැති මෝරෙක් වෙන්ට අකමැතිය. අනුන්ගේ සාර ධර්ම තලා මහත් වන්ට කැමතිය. තල්මහ වෙන්ට අකමැතිය. මෙසේ අඳ බව මහු කරගෙන මුහුදට හිමිකම් ලබා‍ මහ හෙවත් සාර ධර්ම ලූ බැවින් මාලු බවට පත්වෙනට කෙනෙක් අකමැති වූවත් හේතු ඇති තැන එසේම සිදුවනු ඇත. පාප සහගත දුසිරිත වලට කැමතිව ඵලය ලෙස ලැබෙන අත් බැවට කෙතෙක් අකමැති වුවත් එබඳු අත් බැව් වලින් මිදීමක් නැත බව දත යුතුය. යම් ස්වභාවයක (හේතුවක) කැමැත්ත අනුව බැඳුනේද ඊට සම උපත මෙසේ බව තේරුම් ගත යුතුය. මේ පටිච්ච සමුප්පාද උත්පත්ති ක්‍රමයයි. මෙසේම යහපත් සුචරිත කටයුතු කරන්නට අකමැතිය. ඒවායේ ඵලයට කැමතිය. මිනුම් දඬු හෙවත් මානය අළු කර ජීවත් වෙන්ට අකමැතිය. අළු කළ මනසක් ඇති නිසා බ්‍රහ්ම වෙන්ට කැමතිය. දෙව දෙවයි ඉල්ලන විට දෙනට අකමැතිය. දෙවියෙක් වෙන්ට කැමතිය. සුවයට යහපතට හේතු වන දේ සොයා දෙන්ට අකමැතිය. වෙන්සු හෙවත් වෙන්හු දෙ‍වියෙක් වෙන්ට කැමතිය. විසකර නොවූ දේ දෙන්ට අකමැතිය. විෂ්ණූ දෙවියෙක් වෙන්ට කැමතිය. කතරකට ගමක් (ක්ෂේම භූමියෙක්) සේ වෙන්ට අකමැතිය. කතරගම දෙවියෙක් වෙන්ට කැමතිය. මුලාවට දමන සාර ධර්ම වන ස්කන්ධ පහ පහත් ලෙස සලකා ඉවත දමන්ට යයි ධර්මය දෙන්ට අකමැතිය.

Dec 3, 2010

පිටුව 131 සහ 132

(පිටුව 131)
මුලා සිතින් මවා ගත් වටිනාකම කර ගසාගෙන සිටින සමහරෙක් එබඳු වටිනා දේ මේ මේ අයට නොවේවායි, මට වේවායි අභිජ්ඣා කියන දැඩි ලෝභයට බැස විපාක ගතිකව තමන්ට අගහිඟකම්, දුක් අත්බැව් ලබන්නට හේතු වේ. තම අදහස ක්‍රියාත්මක නොවී අනිකාට ලැබුනොත් නැසේවා, වැනසේවායි, නොයෙක් කැනහිලි කම් කරමින් දැවෙයි, තැවෙයි. තමාට මහත්සේ වටිනව යැයි දෘෂ්ටි සහගතව නිගමනය කළ ලෝක සම්පත් නොලැබෙතියි සංවේගයෙන්, අඬමින්, ශෝක වෙමින්, ලතැවෙමින් ගත කරයි. මේ සියල්ල මුලාවෙන් හටගත් ලෝකය මුලා සිත් නිසාම මහත් වටිනා දේ යයි ගෙන ඇලීමෙන්, බැඳීමෙන් විඳින දුක රැසකටම අයිති වෙනවා මිස කිසිම සහනයක් නොලසයි. එහෙත් මුලා සහගත සත ඒ තුළම සහනය සොයමින් අලී ගැලී දූෂිතව අප්‍රමාණ පාප ගති පහළ කරමින් ගිනි ගත්තවුන් සේ සසර ගමන් කරයි. සුව සොයයි. අනාදියේ පටන් අප ආවේ මෙබඳු ගමනකය. සැප සොයමින් කර ගැසූ ගිනි ගොඩකය. දැන් ලොව ආස්වාද සොයා සැරි සරනවා නම් සැරි සරන්නේ ද මුලා ලෝකය නැමැති දුක් ගිනි ගොඩේමය. වටිනවයි කර ගසන්නේ දුක් ගිනි ගොඩක්මය. මතු බලාපොරොත්තු වන්නේ දුක් ගිනි ගොඩක්මය. මෙසේ බුදු නැණ බලෙන් දුන් සත්‍ය දහම් දැක දුකෙන් පිරී ලෝකයත් එය හට ගන්නා සැටිත් පළමුව දැක ගත යුතුයි. මෙසේ දැනගත් විටයි, දැක ගත් විටයි, මේ දුක යැයි ආර්ය නුවණින් වැටහෙන්නේ. මේ දුකට හේතුවයි ආර්ය නුවණට වැටහෙන්නේ. දැන් තව දුරටත් පටිච්ච සමුප්පාද දහම් ගුරුවරයා මගින් ලොව තතු විමසා බලමු. මෙසේ අපි අවිද්‍යාව මුලාව දුටුවෙමු. එකතුව සාරයි කියා දෘෂ්ටි ගතව සිටින්නේ සත්‍යය සත්‍යාකාරයෙන් නොදකත් නිසා බව හේතු ඵල සහිතව දුටුවෙමු. සං කියන අවිද්‍යා, තෘෂ්ණා මුලාවේ ලෝක එක්වීමත් එය සාරයි කියාගත් මුලා දෘෂ්ඨිය නිසා සංසාර ලෙස ගත් සැටිත් දුටුවෙමු. සාරයි යන නිගමනයට මුලාවෙන් අවද්‍යාවෙන් බැස ගෙන සිතින්, ක්‍රියාවෙන්, වචනයෙන් ඒ පසු පස ක්‍රියාවට බැස සිටින මෝහ මුලා සහගත වැඩ පිළිවෙල අවිජ්ජා පච්චයා සංඛාර කියා දුටුවෙමු. ආශාවෙන් යම් ගති ස්වභාවයක බැ‍ඳෙන්නේ මුලාවෙනි. ආශාවෙන් හිත බැඳගන්න වටිනාකම් ඇති දෙයක් මුලා සහගත ලෝකේ කොයින්ද? යන යථා දැනුම ඇති වන්නේ ආර්යන්ටය.

(පිටුව 132)
අන්‍යයෝ ලොව පැවැත්ම තුළ කුමන හෝ ‍හොඳ කෙනෙක් දකිති. හිත බැඳ ඉදිරි පැවැත්මකට ගැළපෙන කුමන හෝ ස්වභාවයක් ලොව තුළ ඇත යන දෘෂ්ටි ගෙන ඒ සඳහා එක්වන්නට සිතිවිලි නගති. කථා කරති. ක්‍රියා කරති. ලෝ සතුන් යම් ද්‍රව්‍ය වස්තුවක් හෝ කිනම් ස්වභාවයක පැව්තමක් පත්නනේ බලාපොරොත්තු වන්නේ ඒවායේ පිටතින්‍ පෙනෙන සුන්දරත්වයට වශී වීමෙනි. සැමවිටකම මෙනෙහි කරන්නේ සුන්දර සුව සහගත පැත්තය. පැවැත්මේ සුව සහගත ආස්වාදජනක දේ නිතර සිතන, කියන, කරන විට ඒ පිළිබඳව ආශා හිතක් ඇතිවේ. බලාපොරොත්තුවත් ඇතිවේ. මේවායින් සමහරෙක් ලෝක සම්මතයේ පිං පැත්තය. සමහරක් පව් පැත්තය. පාප ඵලයට ලෝක සත්වයා අකමැති වුවත් ඊ‍ට හේතු කාරක වන ආස්වාදයට කැමතිය. බල්ලෙක් වෙන්ට අකමැතිය. බලු වැඩ කරන්නට කැමතිය. හරකෙක් වෙන්ඩ අතමැතිය. හරක් වෙන වැඩ පිළිවෙලට කැමතිය. කට කුණු වූ ප්‍රේතයෙක් වෙන්ට ඉතා අකමැතිය. ඊට හේතුවන අනුනට අවැඩ අහිතකර වන කේළමට, බොරුවට කැමතිය. පළගැටියෙක් වෙන්ට අකමැතිය, අනුන් මුලාවට පත් කර ලොව අන්දයන් ලෙස බැ‍ඳෙන්නට සලස්වන සංගීත භාණ්ඩ කර ගසාගෙන වයන්ට කැමතිය. තිරිසනෙක් වෙන්ට අකමැතිය. තරිසනෙක් වන නීච දුෂ්චරිතවලට කැමතිය. කපුටෙක් වෙන්ට අකමැතිය. අනුන් මුලාකොට පාගා ගන්ට (ජරාව කන්ට) කැමතිය. මුලාකර හෝ බලෙන් අනු සතු සම්පත් පැහැර ගන්ට (සීරි මාන්සේ කන්ට) කැමතිය. තම මස් අමු අමුවේ මරා දමන ජාතියේ සතෙක් වෙන්ට අකමැතිය. අනුන් එලා දමන්නට, පාගා දමන්නට කැමතිය, එළුවෙක් වන්ට අකමැතිය. අනුන්ට බැට දෙන්ට කැමතිය, බැටළුවෙක් වන්ට අකමැතිය. නීච වූ පහත් වූ වනචර වැඩ කරන නායකයෙක් වන්ට කැමතිය. නාගයෙක් වන්ට අකමැතිය. අනුන් මැඩ ගෙන ජීවත් වන්ට කැමතිය. මැඩියෙක් වෙන්ට අකමැතිය. අනුන්ට ගෙම්බර් පෙන්නන්නට කැමතිය. ගෙම්බෙක් වෙන්නට අකමැතිය. ගෙට ආලය බැඳගෙන ඉන්ට කැමතිය. ගෙවලයෙක් වෙන්ට අකමැතිය. පර හෙවත් අනුන්ට අත හොවා කම්මැලිව දිවි ගෙවන්නට කැමතිය. පර - හේ - අත අත හෙවත් ප්‍රේත වන්ට අකමැතිය. නීච වැඩ කරන ලොක්කන්ගේ වහලුන් ලෙස ගයන්ට, වලියට ගයන්ට කැමතිය. වලිගය සහිත තිරිසනෙක් වන්ට අකමැතිය. අපට ඉටු කර දෙන දේ කෝ කියමින් සටන් කරන්ට කැමතිය. කොටියෙක් වෙන්ට අකමැතිය. යමක් දී වියෝගයට පත්ව දොඩන්ට කැමතිය. දිවියෙක් වන්ට අකමැතිය. දුසිරිත් නොහැරී අයෙක් වෙන්ට කැමතිය. නරියෙක් වන්ට අකමැතිය. මානයෙන් පිම්බී සිටින හූරෙක් (නායකයෙක්) වන්ට කැමතිය. පිම්බූ හුරක් හෙවත් පිඹුරෙක් වන්ට අකමැතිය.

Dec 2, 2010

පිටුව 129 සහ 130

(පිටුව 129)
එහි ප්‍රතිඵලය සත්ව, පුද්ගල, ද්‍රව්‍ය, වස්තුවල මූල නිර්මාණයයි, නිර්මාණවල මූල ස්වභාවය ඉතා සියුම්ය. මනෝමයය. ඉතා බලවත්ව චිත්ත ශක්තිය ඒවායේ නිර්මාණයට නිදහස්ව ඇත. ඒවායි සෘතුජ රූප නිපදවන්ට ක්‍රියාත්මක වන ශක්ති වි‍ශේෂය. මෝහයේ මූලාවෙන් සත්‍යයක් නිපදවන්ට හේතු නැත. ඒ නිසාම ඇතිසේ පෙන්වා ගෙවී යන ද්‍රව්‍ය මූල බිහි කරනු ඇත. ඒවාටයි බොරු හෙවත් භූත කියන්නේ. බොරුවක් ඇතිසේ නිපදවන්නට ක්‍රියාත්මක වේ. සෘතුජ යනු පරිවර්තනික ද්‍රව්‍ය වස්තු ජනිත වන ස්වභාවයයි. මානසිකව නිපද වූ රූපීය ස්වභාවයන්ගේ මුල අවස්ථාව ඉක්ම ගොස් මායාකාරී රූප නිපදවීම ආරම්භ වේ. ලෝභ සිතට අනුරූපව පහළ වූ ආපෝ, තේජෝ, වායෝ, පඨවි යන ස්වභාවය හතර රූපීය නිර්මාණ ලෙස එකට බැඳි සියුම් රූපී ස්වභාවයෙන් ලෝකය නිර්මාණය ලෙස එකට බැඳි සියමු රූපී ස්වභාවයෙන් ලෝකය නිර්මාණය වන්නට පටන් ගනී. මේ නිර්මාණයේ පූර්ණත්වය රඳාපවත්නේ ආස්වාද ලබා දෙන අවස්ථාව නිපදවන තුරුයි. බලාපොරොත්තු සහගත සිත් වලින් බලය පහළ කළේ එතෙක් වන බැවිනි. නිදහස් බලය අනුරූපව ක්‍රියාත්මක වෙමින් ආ‍පෝ භූත,‍ තේජෝ භූත, වායෝ භූත, පඨවි භූත යන ඊළඟ අවස්ථාව නිපදවයි. ශක්තිය ක්‍රමයෙන් පරිවර්තනයෙන් පරිවර්තනයට අඩු වෙමින් මීළඟට නිර්මාණය වන්නේ ආ‍පෝ මහා භූත,තේජෝ මහා භූත, වායෝ මහා භූත, පඨවි මහා භූත යන රූප කලාපයෝය. ඊලඟ පරිවර්තන අවස්ථාව ඊට වඩා ඝනීභවන රූප කලාපයෝය. මේවා එ ඒ ආකාර සත්ව කොට්ඨාශ වලට ගැලපෙන සත්ව ද්‍රව්‍ය බාහිර ද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනය කර අනුරූප සත්ව ශරීර සහ සත්වයන් සැරි සරන ලෝක පහළ කරන පරිදි සකස් වේ. දැන් ශක්ති ක්‍රියාවලිය තව දුරටත් දුර්වලව ඇත. මේ ගති හතර ඔප් නැංවෙමින් ද්‍රව්‍ය වස්තු ගැලපෙන ලෙස හතර ආකාරයකට දැන් සුදුසු පරිදි සැකසී ඇත. මිනිස් ලොව ආපෝ ධාතු අවස්ථාවේ රූප වලට ද්‍රව කියා හඳුන්වයි. තේජෝධාතු පිණ්ඩයන් ගිනි ක්‍රියාද, වායෝ ධාතු පිණ්ඩයන් වායු කියාද, පඨවි ධාතු පිණ්ඩයන් ද්‍රව්‍යමය දේ පොළොව සතු දේ කියාද හඳුන්වයි.

(පිටුව 130) 
මේ ධාතු රූපයන්ගේ ප්‍රයෝජන ලෝ සතුන්ට දෙයාකරයකින් සම්බන්ධ වේ. ඒවාට ගැබ්වී ඇති ඉතිරි ශක්ති ප්‍රමාණ ක්‍රියාත්මකව භුක්තියට නිර්මාණය වූ ද්‍රව්‍ය වස්තු යළි නොයෙක් ආකාර ශ්‍රමය මෙහෙයවා නව ද්‍රව්‍ය වස්තු බිහි කර පරිහරණයට අවස්ථාව සැලසීමත් යන කරුණු දෙක මේ ද්‍රව්‍ය වස්තු ගැබ්වූ ශක්ති ස්වභාව අනුව ක්‍රියාත්මක වේ. සතර ධාතුන්ගේ ආවේණික ශක්තිය නිසා ඒ ඒ සංයෝගවල සම්බන්ධතාවයන්ගෙන් පරිහරණ වස්තු නිපදවයි. සත්ව ශරීර හට ගැනීමට සංයෝග සිදුවීම ගස්වැල් ආදිය හට ගන්ට සතර ධාතු සංයෝග වීම ශ්‍රම ආධාර මත ක්‍රියා කල විට උරුම වූ ස්වභාවය අනුව ඒ ඒ දේ නිපදවීම ක්‍රියාත්මක වීම මෙසේ සිදුවේ. ආශා බලාපොරොත්තු නිසා පහළ කළ මානසික ශක්තිය ඒ ආස්වාද ප්‍රයෝජනයට ලොව නිපදවන්නේ ක්‍රියා කරන්නේ මෙසේය. මායා චිත්ත බලාපොරොත්තුවෙන් පහළ කළේද එබඳුම මායා රැවටිලි බැවින් හටගත් සෑම විපරිණාමිකව වැනසෙන අතර මමය මාගේය මගේ ආත්මය යන රැවටිල්ලටම අද දමනවා හැර මම මගේ ආත්මය කියන දෙයක් කිසි කලෙකත් මේ රැවටිලා ලෝක ස්වභාවය තුලින් හට නොගනු ඇත. ආස්වාද ආත්ම කොට, ශ්‍රේෂඨ කොට, සාර ධර්ම කොට සිතන සියල්ලන්ටම ඒ මායාවෝ කැඩී බිඳී විනාශ වී යන විට, කඩා බිඳ විනාශ කර දමන විට, කෙතෙක් රැකවරණ උත්සාහ යොදා සිටියත් කැඩී යන, විනාශ වී යන විට කැමති පරිදි නොලැබෙන විට ඇති වන්නේ දුක් ගිනිමය. මේ මායා ලෝකයේ ඒ ඒ ආස්වාද වස්තු පිළිබඳව යමෙක් අප්‍රමාණ වටිනා ලෙස හිතයි. අවිද්‍යා, තෘෂ්ණා සහගත සිතින් ලොව ඇසුරු කරන කවුරු හෝ වේවා තමා මහත් වටිනා කමකින් සිතන ආස්වාද වස්තු ගැන හිතට නගාගෙන දරාගෙන සිටී. කොතෙක් වටිනා ලෙස සිතා සිටියත් ඒවාට හිමි විපරිණාමිකත්වය විනාශය වළකන්නට මගක් නැත. ඒවාට හිමි උමරුමයන්ට ඒවා ගොදුරු වීම කිසිවෙකුටත් වැළැක්විය නොහැකි ධර්මතාවයෝමය. ඒවාට හිමි උරුමය පරිදි ඒවා වෙනස් වන විට වැනසෙන විට යම් තරමකින් වටිනාකම් හිතා සිටියේද, ඒ තරමටම අනේ කැඩුන, බිඳුනා, වැනසුනා කියා ශෝක සංවේග ඇතිවේ. මානසික දූෂිත බවද නැගෙන ඇත. එසේම කැඩුවා, බින්දා, වැනසුවා කියා සෝක සංවේග ඇතිවේ. මානසික දූෂිත බවද නැගෙන ඇත. එසේම කැඩුවා බින්දා විනාශ කලා යැයි යම් අය සමඟ යම් දෙය සමග වෛර, ක්‍රෝධ, ඊර්ෂයා, තරහ පහළ කර අප්‍රමාණ දූෂිත කම්ද කරමින් දැවෙයි තැවෙයි. ඒ පදුට්ඨ මනසින් කළ කී දේ තමාටම ගිනි දුක් භය කරදර විඳින ලෙස ලෝ ස්වභාවයෙන් සැකසෙමින් අනන්ත දුක් විඳින්නට වේ.

Nov 30, 2010

පිටුව 127 සහ 128

(පිටුව 127)
ඒ ඒ අවස්ථා ක්‍රියාත්මක කරන විට මොහොතක අතීත මතකය පමණයි දැඩි ලෙස මේ ප්‍රිය මධුරතාවය ඇති කරන්නේ, කාලය සමග අතීතයට දුරස් වන විට පිහිටන්නේ ප්‍රිය මධුර ආස්වාද ස්වභාවය දුර්වල වූ මතක සටහන පමණයි. මේ වින්දනයන් කෙරෙහි පහළ වන මහත් අභිරුචිය හේතු කොට යළි යළිත් ඒවා ලබන්නට බලාපොරොත්තු දැඩිව ඇතිවේ. රූපයේ ප්‍රියමනාප ලබන්ට, ශබ්දයේ ප්‍රියමනාපය ලබන්ට, ගන්ධයේ ප්‍රියමනාපය ලබන්ට, රසයේ ප්‍රියමනාපය ලබන්ට, ස්පර්ශයේ ප්‍රියමනාපය ලබන්නට, ධර්මයන්ගේ ප්‍රියමනාපය ලබන්නට ඒ කිසිවක් නිකම් පහළ නොවේ. ඒවා තනි තනිව පහළ නොවේ. ඒ සැම හේතුන්ගේ ඵල දාමයකි. රූපයන්ගේ ප්‍රියමනාප භුක්තියට මනසින් රූප ස්පර්ශය ගෝචර කර ගත යුතුය. ස්පර්ශ නිකම් නොලැබේ. සෑම ස්පර්ශයක්ම දෙකක ගැටීමෙන් සිදුවන්නකි. ගැටීම් මාත්‍රයකින් ස්පර්ශ මාත්‍රයක් පහළ ව ගෙවී යයි. ස්පර්ශ මාත්‍රයක් නිසා දැනීම් හෙවත් වේදනා මාත්‍රයක් පහළ වේ. වේදනා මාත්‍රයකින් ආස්වාද බලාපොරොත්තුව සඵල කර ගත නොහැකිය. එක ළඟ ස්පර්ශ මාත්‍ර වැලක් ක්‍රියාත්මක විය යුතුය. රූප ස්පර්ශ වැලක් එක දිගට පහළ කරන්නට රූප ගැටීම් පහළ කරන ඉන්ද්‍රිය දෙකොටසක් අවශ්‍යය. ඇස යන අභ්‍යන්තර ඉන්ද්‍රියද රූප ධාතු නම් වූ බාහිර ඉන්ද්‍රියද ප්‍රයෝජනයට ගත යුතුයි. මේ දෙකොටසම ‍හදා දෙන්නට කවුරුත් ලැහැස්ති වී නැත. ඒ ඒ සත්වයෝ රූපාස්වාදයේ බැඳුන ආසා හිත් වැලකින්ම මේ නිර්මාණ බාලපොරොත්තු ඇති කරිත්. බලාපොෙරාත්තු ඇති තාක් කල් ඒ චිත්ත පරම්පරාව ශක්තියක් ජනිත කරයි. මේ ශක්තිය ආසා බලාපොරොත්තුව නිසයි පහළ වෙන්නේ, මට ඇසක් අවශ්‍යයයි, රූප අවශ්‍යයයි. යන හැඟීම ප්‍රබල කරන විට ඇසක් හට ගන්වන ශක්තිය, රූප හට ගන්වන ශක්තිය විශ්ව ගතව නිර්මාණය වේ. මෙයයි ශක්ති මූලය. ආශාව ගෙවුණු අතීත අරමුණු කන්දරාව මනස හා බැඳ තබයි. වර්තමාන ක්‍රියා පද්ධතිය හා බැඳී ඇත. අනාගත බලාපොරොත්තු පද්ධතියක් සමග බැඳී ඇත. මේ බැඳීම නිසයි තණ්හාව පහළ වෙන්නේ. අතීත ආස්වාද පිළිබඳව මතකයන්ගේ අත්දැකීම ඇති නිසා මෙබඳු ආස්වාද රටාවකැයි වර්තමාන ක්‍රියාපද්ධතියක බැ‍ඳෙමින් භුක්තිය ඇසුරු කරන්නේ. හටගත් සියලු ආස්වාද අවස්ථා කාලය සමග අතීතයට යන බැවින් සැමවිටම මතු ආස්වාද මාත්‍ර ලබන්නට උත්සාහය, වෙහෙස පැතුම් ඇති කරමින් ආස්වාද හොයා ඒවා සාරවත් ලෙස නිගමනය කර අවිද්‍යා සහගත ‍තෘෂ්ණාවෙක බැඳී සිටීම සංසාර ගමනට හේතුවයි.

(පිටුව 128)
මන වඩන ශබ්ද ආස්වාදය ප්‍රිය මධුර ලෙස භුක්තියට ඇති ආශාව නිසා ඒවා ලබන්ට නකුත්, බාහිර ශබ්දයකුත් බලාපොරොත්තු වේ. මන වඩන ගන්ධයන්ගේ ආස්වාදයට බැඳී ඒවා ලබන්ට නාසයක් සහ සුවඳ පිළිබඳ බලාපොරොත්තු ඇති කර ගනී. මන වඩන රස භුක්ති ආස්වාදයට බැඳී ඒවා ලබන්ට දිව සහ රස ද්‍රව්‍ය පිළබඳ බලාපොරොත්තු ඇති කර ගනී. කායික ස්පර්ශ ආස්වාදයේ බැඳී ඒවා භුක්ති විඳින්නට කය සහිත ස්පර්ශ ඉන්ද්‍රිය හා ප්‍රිය මනාප ස්පර්ශ වස්තු පිළබඳ බලාපොරොත්තු ඇතිවේ. ඒ සියල්ල භුක්ති විඳ ඒවා ගැන හිත හතා ආස්වාද ලබන්ට මන සහ ධර්ම පිළිබඳ බලාපොරෙත්තු ඇති කර ගනී. එබැවින් සසර සැරි සරන සත්වයා අවිද්‍යාවෙන්, තෘස්ණාවෙන් බැඳුන එකම බලාපොරොත්තු පිණ්ඩයකි. මේ බලාපොරොත්තු, සංඛාර ස්කන්ධ පහළ කරන්ට ප්‍රධාන හේතුවයි. අනන්තයේ පටන් එන ආසා භුක්තිය සොයා සැරි සරන මේ ගමනේදී මතු කරමින් ගෙවී යන ස්වභාවය හැර කිසිම ආස්වාදයක් අත් පත් කර ගෙන ඇති පදමට භුක්ති විඳින්නට ආසා පිණ්ඩයක් ලැබුනා යැයි කිව හැකි නෙකෙන් මිහි පිට පහළව නැත. පහළවී සිටින්නේද නැත. මතුවට පහළ වන්න හේතුද නැත. ආස්වාදයක් දෙන්ට ලෙස ඉදිරියට විත් මොහොතින් ගෙවී යන මේ වැඩ පිළිවෙල සුබ යැයි කරන මුලා සහගත තීරණය නිසා මෙයට මෝහ යැයි කියති. මේ මෝහ ස්වභාවය යම් හිතක ක්‍රියාත්මක වේද ඇලෙන, බැ‍ඳෙන ස්වභාවය එතැනය. එයයි ආ‍පෝ කියන්නේ. ආස්වාද හොයා සැරි සරන සැලෙන ස්වභාවයද එතැනය. එයයි වායෝ ස්වභාවය. නොනැසී පවත්නට, තෙද ගන්වන්නට සදන ස්වභාවයද එතැනයි. එයයි‍ තේජෝ ස්වභාවය. තද කරන්නට, හිර කරන්නට බලාපොරොත්තු ස්වභාවයත් ‍එතැනය. මෙයයි පඨවි ‍කියන්නේ. ආස්වාද භුක්තිය ලබන්ට අවශ්‍ය අධ්‍යාත්මික, බාහිර සත්ව, පුද්ගල, ද්‍රව්‍ය, වස්තු පහළ වන්නේ සිතක පහළ වන මේ ගති ස්වභාව හතරේ සංකලනයන්ට අනුවයි. ඒ සිත්වල ගති ස්වභාවයන්ට අනුරූපව සත්ව, පුද්ගල, ද්‍රව්‍ය, වස්තු පහළ කරන්නට ඒ ශක්තිය අනුරූපව ක්‍රියා කරයි.

Nov 29, 2010

පිටුව 125 සහ 126

(පිටුව 125)
ලෝක ආශාවන් අත් නොහැරී අයට මේ සසර මුල හොයා ගැනීම මහත් වටිනා දෙයක් ලෙස හිතුනත් අරිහත්ව ධර්මාවබෝධය ලැබුන විට අනවශ්‍ය දේ සෙවීම නිශ්ඵලයි කී දහම තත්වාකාරයෙන් වැටහී පූර්ණ වන්නේය. බාල දරුවෙක් බාලකම නිසා කැලෑවක වල් ගසක් පෙන්නා මේ ‍ගසේ කොළ කීයක් තියෙනවාද? මුල් කීයක් තියෙනවාද? කියලා අපෙන් ඇසුවොත් අපට හිතනේනේ කෙසේද? වැඩකට නැති පර්යේෂණයකින් කෙබඳු ප්‍රයෝජනයක්ද? ඒවා ගණින්නට, හොයන්නට යාම මුලාවක් මිස ඇති වැඩක් නැත. මෙසේ වැටහෙන වැඩිහිටියාට එය ප්‍රශ්නයක්, අවශ්‍ය දෙයක් නොවුවත් බාල දරුවාගේ බාල මනසට එය අවශ්‍ය දෙයක් යැයි සිතෙනු ඇත. ලොව ගැන අනර්ථ සෙවීමද නුවණ වැඩෙන විට වැටහෙන්නේ මෙසේය. සෙවිය යුතු අර්ථවත් විමුක්තියට අවශ්‍ය කාරණා තේරුම් ගන්ටත් කල් මදිව උත්සාහ කරන කෙනෙක් අනවශ්‍ය මුලාවකට උත්සාහ කරන්නේ නම් එය මෝඩ කමකි. අත්‍යාවශ්‍ය විමුක්ති ලාභය ලබන්ට පළමුව උත්සාහය දැඩි කළ යුතුයි. ඉන් පසු වැටහෙන්නේ පෙර සියල්ල දැනගන්ට තිබූ අදහස මුලාවක් ලෙසයි. එබැවින් විමුක්තිය සඳහා අවශ්‍ය දේ සොයගන්ට උත්සාහ කරමු. අප තේරුම් ගත යුත්තේ හේතුකාරක ශක්තියක් පහළ නොවුනොත් කිසි දෙයක නිර්මාණයක් නිකම් සිදු නොවිය හැකි බවයි. කොතනක කුමක් හට ගත්තත් එය හේතු සංභවයෙන්ම හට ගනු ඇත. හට ගත් යමක් වී නම් එහි පැවැත්මක්ද රඳා සිටන්නේ හේතු ශක්තිය මතමය. නිර්මාණය වූ සැමෙකකම සීමිත ශක්ති කදම්භයක්ම ගැබ් වී ඇති බැවින් එම නිර්මාණාත්මන පැවැත්මට එම ශක්ති කදම්භය ගෙවී යනු ඇත. එහි ගැබ්ව ඇති ශක්තිය ඒ නිර්මාණයේ පැවැත්ම සමග කුමයෙන් ගෙවී දුර්වල වන බැවින නිර්මාණ වස්තුවද ගෙවෙන ශක්තියට අනුරූප පරිවර්තනයට ගොදුරුව ක්‍රියා කරයි. එවිට දක්නට ලැබෙන්නේ ඒකාකාර වස්තු නොව විපරිණාමිකව වැනසී යන් දේමය. හටගත් සියල්ල විපරිණාමිකව වැනසෙන්නේ එබැවිනි. එසේ නම් මේ නිර්මාණ ශක්ති මූලය කුමක්ද? ලොව පවතින සියල්ල හටගත් දේ නම් ඒ කිසිවක් ශක්ති මූලය නොවිය හැකිය. යමක ගැබ්වී ඇති ශක්තිය ගෙවෙමින් තවෙකක් නිර්මාණය කරන්නට හැකිය. එහෙත් එය කෙරෙන්නේ මූලික වස්තුවේ ගැබ්වී ඇති ශක්ති කම්භය ක්‍රියාකර අවසාන වන තුරු පමණි. එබැවින් ඒවා ශක්ති නිර්මාණ මූල ධර්ම නොවේ.

(පිටුව 126)

අනාදියේ පටන් ලොව ඇසුරු කල මතක සටහන් අපගේ විඤ්ඤාණ ස්කන්ධ හා සම්බන්ධය. මේවාට නාම ගෝත්‍ර යැයි කයිනු ලැබේ. “නාම ගොත්තං නජීරතී” යයි කීවේ මේවාය. ‍ කුඩා කල අප කල කිව් දේ එකල අපගේ ආකාර සහ ඇසුරු කල දේවල් ආකාර කාලය සමග කෙතෙක් දුරස් වී ගියද මතක් කළ විට ඒ අවස්ථාව ඒ ආකාරයෙන්ම වැටහෙන හැටි සිතා බැලිය යුතුය. “පොඩි කාලේ මගේ ඉස්සෙල්ලම දතක් වැටුන. මම ඒක අතේ තබාගෙන බල බලා‍ හිටියා” මේ අප සැමගේම පාහේ එක්තරා මතක සටහනකි. අවුරුදු හැටක් පමණ වයස ගියත් කුඩා කල ඒ අවස්ථාව පිළිබිඹු කරන මනෝ රූප සටහනට වයස ගොස් නැත. ඒ සටහන දිරා නැත. එසේම කුඩා කල රූපාකාර සිද්ධිය ඒ ආකාරයෙන්ම මතක් කල හැකිය. මේ මතක සටහන් කාලය සමග දුරස් වනු ඇත. යම් ක්‍රියාවක් ‍සිදු කරන මොහොතක් මොහොතක් පාසාම මතක සටහන් ලෙස ක්ෂණිකයකින් කාලය සමග අතීතයට දුරස් වනු ඇත. තත්පරයක කාලයක් තුල අප යමක් දුටුවේ නම්, ඇසුවේ නම්, වින්දේ නම් ඒ මොහොතේ දකින, අසන, විඳින, දැනගන්න දේ ලෙසයි අපට වැටහෙන්නේ. මේ ගැන සියුම්ව විග්‍රහ කරන බලන විට ඒ තත්පරයක කාලය දාහට බෙදුවොත් තත්පරයේ අවසාන දාහෙන් පංගුව ගෙවෙන විට තත්පරයෙන් පංගු නවසිය අනූ නවයක් ගෙවී අවසානය. සිදුවූයේ මොහොතේ පටන් කාලය සමග අතීථය දුරස් වන මතක සටහනේ දැනෙන ප්‍රබලතාවය කුමයෙන් අඩුවී යයි. එහෙත් ආස්වාද ස්වභාවය හීන වූ මතක සටහන යළි යලිත් අරමුණු කල හැකියි. මේ කායික, මානසික, වාචසික ක්‍රියාදාමය සමහර ඒවා ආස්වාද ජනකය. ප්‍රබල දුක් වේදනාද සහිතය. ඒවා මතකයේ වැඩි කලක් ආස්වාද ලෙස සැප වේදනා හෝ ආදිනව ලෙස දුක් වේදනා ජනිත කරවන බැවින් යළි යළිත් මතක් කරමින් සැප දුක් ලෙස වින්දනය කරයි. මේ සැප වේදනා ලෝ සතුන් ආශා කරන දේවල්ය. යලි යලිත් බලාපොරොත්තු වන්නේ කාලය සමග මොහොතක අතීතයට යන සුබ වේදනා ස්වභාවයම වුවත් කාලය සමග ඒ මතකයෝ අතීතයට යාම නොවැලැක්විය හැකියි. මොහොතක ළඟ අතීතය සේ දුරස්ථවූ මතකය ආස්වාද නොදෙන බැවින්ද මේ මතක කාලය සමග දුරස්වීම නොවැලැක්වයි හැකි බැවින්ද යළි යළිත් එබදු ආස්වාද දෙන මොහොතවල් ඇසුරු කිරීමට අදහස් ඇතිවේ. මේ ආසන්න මතක ආස්වාද ඇති කරන්නේ ‍මන වඩන රූප, මන වඩන ශබ්ද, මන වඩන ගන්ධ, මන වඩන රස, මන වඩන ස්පර්ශ යන මේවාය. මේවා ප්‍රිය ස්වභාවයෙන්, මධුර ස්වභාවයෙන් යුතුය. ලෝ සතුන් ‍ඒවායේ ඇලී ගැලී සොයන්නේ ඒ නිසාය.

පිටුව 123 සහ 124

 
(පිටුව 123)
එබැවින් මේ ලෝක ඇසුර, කාම ඇසුර, ලෝභ ඇසුර නිසා දුක අසහනය පිරී පවතී. මෙසේ ලෝක, ලෝභ, කාම ආදී දෙයට අයිති වන්නේ ‍මොනවාද? ඇස, කණ, නාසය, දිව, කය යන පස සමග මනද ආධ්‍යාත්මික ඉන්ද්‍රීය කොටසට අයිති වෙති. ඒවායින් ගන්නා අරමුණු අවිද්‍යාවෙන් කහට ගැන්වී මනස, රාග, ද්වේශ මෝහ සහගතව සියලු අසහනයන් ගොඩ නැගේ. රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, ස්පර්ශ යන බාහිර දේ සහ ඒවායේ බැඳී සිතන සිතිවිලි සහ බාහිර ගති කොටසට අයත් වෙති. මේවා බොහෝ වටින ප්‍රිය, ආස්වාදජනක දේ ලෙස ‍ලෝ සතුන් තීරණය කරන්නේ, සාරවත් දේ ලෙස සිතන්නේ මේවායේ නියම ස්වභාවය විනිවිද දකින දහම් නුවණක් නැති බැවිනි. විද බලන්නට හැකියාවක් නැති නිසා එයට අවුදු හෙවත් අවිද්‍යා යැයි කියති. මෙහිදී “සං” ‍යන වචනයද තේරුම් ගත යුතුය. මේ කියන අවිද්‍යා හේතු කොට ඉහත කී රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, ස්පර්ශ, ධර්ම - ඇස, කන, දිව, නාසය, කය, මන මේ ගොඩවල් හෙවත් සමූහ සමග එක්වීම සං යනුවෙන් නම් කරයි. මේ ගොඩවල් සමග එක්වීම සාර හැටියට ගන්නේ නිසි තතු නොවැටහීම හෙවත් අවිද්‍යාව නිසාය. එබැවින් අවිද්‍යා නිසා මේ ගොඩවල් කෙරෙහි බැඳීම නම් වූ “සං” කෙරෙහි සාරයි යන හැඟීම ඇතිවේ. මේ අවිද්‍යාව තිබෙන තුරු ඇති වන දෘෂ්ඨිය සංසාරයි යන අදහසයි. යමක් සාරයි හැඟීම, අදහස තිබෙන තුරු ඒවා ඇසුරු කරන කටයුතු වල කැමැත්ත අත් හැරිය නොහැකිව ඒ සඳහා හිතින්, කයින්, වචනයෙන් ‍කාර හෙවත් කටයුතු කරයි. මෙයටත් අවිජ්ජා පච්චයා සංඛාර කියන්නේ. අවිද්‍යා ප්‍රත්‍යයෙන් සංඛාර වේ කීමෙහි සිංහල තේරුම මෙසේ විස්තර කර දැනගත යුතුයි. මේ ලෝකයේ, සක්වලේ කොතෙක් නමුත් සියුම් වේවා - ඝන වේවා, පෙනෙන වේවා - නොපෙනෙන වේවා, දුර වේවා - ළඟ වේවා, හීන වේවා - ප්‍රනීත වේවා, යම් තැනක යමක් හටගන්නේ නම් එය වැනසී යාව නොවැළක්විය හැකිය. ඊට හේතුව ඒ සෑම දෙයක්ම හටගැනීමට මුල හේතුවකින් ශක්තියක් ගැබ්වීම අවශ්‍යම කරුණක් වීමයි. නවීන විද්‍යාව ‍මේ හට ගැනීම්වලට ශක්තියක් අවශ්‍ය බව අනිවාර්යෙන්ම පිළිගනිති.

(පිටුව 124)

ඒ අයගේ නිගමනය සූර්ය බල ශක්තියෙන් මේ ශක්තිය අවශෝෂණය වීමෙන් වන බවය. එහෙත් සූර්යයා කියන්නේ සදාතනික වස්තුවක් නොවන බවද පිලිගනිති. එය ශක්ති මූලයක් නොව ශක්ති කෝෂයකි. එනම් කෙබඳු ආකාරයෙන් හෝ එයද හටගත් වස්තුවකි. සූර්යයා හටගත් මූල ධර්මය නවීන විද්‍යාවද නොදනී. තවත් ආගම්වාද අතර මේ හටගැනීම් දෙවි කෙනෙකුගේ හෝ බ්‍රහ්මයෙකුගේ වැඩක් ලෙස කියයි. නමුත් ඒ දෙවයි හෝ බ්‍රහ්මයාද හටගත් කෙනෙකු මිස සදාතනික අය නොවේ. යම් කෙනෙක් හෝ දෙයක් හට නොගෙන පැවැත්මක් ඇති වන්ට හේතුවක් නැත. එසේ නම් මේ සත්වයා හටගත් මූලයක් තිබිය යුතු යැයි මෙවිට ප්‍රශ්නයක් පැන නගිනු ඇත. අනාදිමක් සසරේ පටන් එන ගමනේ මූලයක් තිබිය යුතු නේදැයි ප්‍රශ්නයක් නැගෙනු ඇත. සමහර අය සියලු දැනීමෙන් පරිපූර්ණ බුදු පියාණන් වහන්සේද මෙය නොදනී යන අදහස් ඇති කරයි. “පුබ්බා කෝටි නපඤ්ඤායති” යන පදයට අර්ථ දෙමින් පූර්ව කෙළවර හෙවත් මුල නොපෙනේ යැයි මෙසේ අර්ථ ඉදිරිපත් කරයි. මෙහි කියැවෙන්නේ “පූර්ව කෙළවර නොපනවමි“ යන්නයි. ඊට හේතුව ඒ දැන ගැනීම සැනසීමට, විමුක්තියට කෙසේවත් අවශ්‍ය නොවන්නක් වීමත් එය විග්‍රහ කරන්නට ගියොත් වටහා ගන්නාට මිනිස් මනස පූර්ණ නැතිකමත්ය. එක් අවස්ථාවක බුදු පියාණන් වහන්සේ ඇට්ටේරිය වනයක කොල ටිකක් අතින් අල්ලා මහණෙනි, මගේ මේ අතට අසුවුණු කොළද වැඩි මේ කැලේ තිබෙන කොළද වැඩි යැයි උපමා ප්‍රශ්නයක් ඇසීය. ස්වාමිනී, අතේ අසුවී තිබෙන කොළ මේ කැලේ කොළ වලට උපමා කරන්නට ගියොත් ඉතාමත් අල්පයකියි පිළිතුරු භික්ෂූන් වහන්සේලාගෙන් ලැබූණි.
මහණෙනි, මා වටහා ගත් දහම් අතුරින් දේශනා කර වදාලේ මේ අතේ අසුවූ කොළ තරම් ප්‍රමාණයකි. එහෙත් මා දත් දේශනා නොකළ දහම් මේ කැලේ තිබෙන කොළ තරම් විශාල යැයි දේශනා කළේය. එවන් මහත් අමතර දහම් කඳක් දැන තිබියදී දේශනා නොකරන්නේ, ඒවා විමුක්තියට හිතකර නොවන මුලාවට හේතුවන දේවල් බැවිනියි දේශනා කර වදාළහ. සත්ව විෂය, ලෝක විෂය, කර්ම විෂය, ධර්ම විෂය, චිත්ත විෂය යන පස අප්‍රමාණ විස්තර සහිත බවත් මේවායේ සියල්ල දැන දරාගන්ට ගියොත් දරා ගත නොහැකිව පිස්සෙක් වන බවත් හේතු ඇතිව දේශනා කර වදාළහ. සියල්ල දකින්නේ ලොව්තුරා බුදු බව ලැබූ උතුමන් පමණකි. එවිට උන්වහන්සේලාගේ මහා ප්‍රඥාවට වැටහෙන්නේ කෙතෙක් දැනුමට ගෝචර වුවත් සියලු අසහනයන්ගෙන් මිදී විමුක්තිය සඳහා අවශ්‍ය වන අල්ප මාත්‍රයක් පමණක් බවයි.

Oct 11, 2010

පිටුව 121 සහ 122

(පිටුව 121)

බුදු දහමින් සියලු අභිවෘධිය ලබාදෙන ආකාරය
සියලු බොදුනුවන්ට එකම ගුරුවරයෙක් ඇත. එනම් දහම් ගුරුවරයාය. ඒ දහම් ‍දකින මාර්ගය ප්‍රධාන කොටස් දෙකකි. මේ පැවැත්මේ යම් දුකක් හට ගනී නම් එය හටගන්නා ක්‍රමයත් යම් සැනසුමක් අවශ්‍ය නම් එය ලබාගන්නා ක්‍රමයත් පළමු කොටසට අයත්ය. ‍
යම් දුකක් නැති කර ගත යුතු නම් එය නැති කර ගන්නා ක්‍රමය දෙවෙනි කොටසට අයත්ය. මේ ක්‍රම දෙක මගින් සියලු අසහනයෙන්ගෙන් මිදීමට නියම මග දැකගත හැකි වනවා ඇත. යම් දුකක් හට ගන්නවා නම් ඒ හටගන්නා ක්‍රමය දැන ගත්තොත් එය අත් හැර ඒ අසහනයෙන්, ඒ දුකෙන් මිදීමට පුළුවන. මේ දහම් න්‍යායට කියන්නේ පටිච්ච සමුප්පාද දහම් න්‍යාය කියාය. ‍පළමුව පටිච්ච සමුප්පාද යන්නෙහි පද අර්ථ තෝරා ගත යුතුය. එනම් පටි යනු කුමක්ද? ඉච්ච යනු කුමක්ද? සම යනු කුමක්ද? උප්පාද යනු කුමක්ද? මේ අර්ථ දැන ගත යුතුයි.

පටි යනු - බැඳ තබන්නට පාවිච්චි කරන දේවල්ය
ඉච්ච යනු - කැමැත්තයි
සම යනු - සමව නැත්නම් සමානව යන අර්ථයයි
උත්පාද යනු - ඉපදවීමයි
“කැමැත්ත අනුව බැ‍ඳෙ‍න ඊට සමාන හට ගැනීම”  
යනු මෙහි නියම අර්ථයයි. දුක් කරදර වලට මුල හේතු වන කරුණු 3කි. එනම් ලෝභ, ද්වේශ, මෝහ යන තුනයි.
මේ කරුණු 3ට කැමැත්තෙන් බැඳුනොත් ඊට සමානව උපදින්නේ දුක් කරදරයි. අසහනයයි. එසේ නොවෙයි කියන්නට සමතෙක් කිසි තැනක නැත. ලෝකයා සහනය පතා හඹා යන කරුණු 6ක් ඇත. මින් 5ක් මූලිකව 6 වන කරුණ හටගනී. මන වඩන රූප, මන වඩන ශබ්ද, මන වඩන ගන්ධ, මන වඩන රස, මන වඩන ස්පර්ශ යන මේ පස නිසා මන වඩන ධර්ම යන කොටස හිතේ බැසගෙන මානසික අවුලක් ඇති කරයි.

(පිටුව 122)

පටිච්ඡ සමුප්පාද අර්ථ විවරනයක්
අප්‍රමාදී වී මේවායේ එල්බ ගෙන බැඳීමෙන් ඉවත් වීමෙන් අමෘත හෙවත් අම ල‍ැබේ. ප්‍රමාදිව මේවායේ එල්බ ගෙන සිටින විට ඒ අම නම් ශාන්තිය ක්ෂය වෙයි. හෙවත් කා - අම වෙයි. එයට කාම යැයි කියති. මේ පසෙහි එල්බ ගෙන බැඳී හිරවීමෙන් පංච කාම යන දෙය හට ගනී. මේ කාමයෝ ලොවන්නට ගිය විට ඒවායේ එල්බ ගැනීමක් සිදුවේ. මීට කියන්නේ ලෝ අබ්භ හෙවත් ලෝභ කියාය.
මේ පංච කාමයෝ ලබත්ම යම් යම් දේවල එල්බ ගන්නේද ඒවා පහත් අදහස් ඇති අයගේ පොරයට හේතු වූ දේ වෙත්. එසේම කැඩී, බිඳී, විනාශ වන දේවල්ය. කඩා, බිඳ විනාශ කරන දේවල්ය. කොතෙක් ආරක්ෂා සංවිධාන තර කර සිටියත් යම් වි‍ටක කැඩී, බිඳී, විනාශ වී යන දේවල්ය. මේ දේවල් වලට මමය, මගේය යන ආධිපත්‍යය පතුරන්ට ගියහොත් ඉහත කී වැනසීම් වලින් එකකට ලක්විය හැකි දේවල් නිසාම ඊට විරුද්ධව තරඟ කරන්නට, හැපෙන්නට සිදුවනු නොඅනුමානය. ඒවායේ ආස්වාද පසුපස යන්ට ගිය අයට දෙවැනි ඇසුරක්ද කරන්ට සිදුවේ. එනම් ඒවාට විරුද්ධ බලවේග සමග සටනක්ද කරන්නට සිදුවේ. මේ දෙවැනි ඇසුර දුක දාහ සහගතය. වෛර, ‍ ක්‍රෝධ සහගතය. අසහනකාරීය. මේ ස්වභාවයට ද්වේශයයි කියයි.
මේවායේ යථා ස්වභාවය නොදන්න නිසා ඒවා බොහෝම වටිනා ආස්වාදනීය දේ ලෙස නිගමනය කරයි. ආලයෙන් බැ‍ඳෙයි. විරුද්ධව සටන් කරයි. මොන ලෙස කටයුතු කලත් ඒවාට උරුම කැඩීම, බිඳීම, විනාශ වීම හෝ කඩා, බිඳ, විනාශ කර දැමීම හෝ කැඩී, බිඳී, විනාශ වී යාම හෝ වැළැක්විය නොහැකි බැවින් ඒවාට ගොදුරු වන විට හඬයි, වැළපෙයි, ශෝක කරයි, අසහනයෙන් පෙළෙයි. ඇත්ත මුවහ කර මුලාවක බැඳ තබන බැවින් මේවා මෝහ කොටසට වැටේ. ධර්මයේ සඳහන් වන්නේ මේ කාම ආස්වාද පානය කරන හෙවත් බොන දේවල් ලෙසයි. ආස්වාද තෘප්තිමත් කර ගන්නට මේවා සුවය ගෙන නොදේ. ඇසුරු කරන විටම මේ ආස්වාද අවස්ථාව ගෙවී යයි. එහෙත් යළි යළිත් ආස්වාද හොයන විට සිදුවන්නේ ලොවන්නට යාම පමණකි. එවිට සිදුවන්නේ ක්ෂය වීම, කහටගති ඇතිවීමකි. ලොවන්නට ක්ෂය වෙන, කහට ගැන්වෙන බැවින් මේවා ලෝ - ක යන අර්ථයෙන් ලෝක නම්විය. ආර්ය විනයේ ලෝක යනු පංචකාමයට නමකි.

Sep 20, 2010

පිටුව 119 සහ 120


(පිටුව 119)
සෙල්ලම් පොලට උපමා කලේ පංච කාම වස්තුය. මේ පංච කාම වස්තු ඔසවා ගෙන උදම් වීම බාල ගති ඇති පෘතග්ජනයන්ගේ වැඩය. මේ බාල වැඩ තරඟයට බසිමින් ඔසවමින් ගියොත් නිශ්ඵල වැඩ පිලිවෙලක් සමාජයේ බිහිවී කාලකණ්නි සමාජයක් බිහි වන බව හොඳින් දැනගන්නට කියා කල් තබා කළ අනතුරු හැඟවීමකි මේ කවියෙන් පෙන්නුම් කලේ. මෙසේ ලියන මා කෙරෙහි බාල ලෙස හිතන පිරිස් විරුද්ධ වුවත් මෙසේ ලියන්නේ ඒ පිනවතුන් කෙරහි වෛරයකින් නොවේ. අනුකම්පා පෙරදැරිවය. අද මේ බාල සෙල්ලම් පොළේ ලොකුම සෙල්ලම වී ඇත්තේ ක්‍රිකට් සෙල්ලමයි. දිවීම්, පැනීම්, රූප සුන්දරියන්, කුමරවරුන් ආදී ලෙස බෞද්ධ සමාජය පහත් කොට සැලකූ නොහොබිනා ඇඳුම් වලින් සැරසී කරන මෙබඳු වැඩ අද ලෝකයම ප්‍රශංසා කරන ලෙස පිළිගත් දේ බව පෙනේ. මේවාට පෙර ගුණවත් බොදුනුවන් පැවසුවේ සංකර වැඩ කියාය. විදේශ ආක්‍රමණ වලින් පසු යටත් වැසියන් ලෙස අන්‍ය පාලකයන්ගේ අත‍කොළු වූ පිරිස් තත්ව තානාන්තර ලෝභයෙන් විදේශ ගති සිරිත් හිස් මුදුනින් පිළිගෙන රටේ, ජාතියේ, ප්‍රදේශවල නායකයින් ලෙස පෙනී සිටි කලෙක ගුණවත් බොදුනුවන්ට කළ හැකි කිසිවක් නොවන තත්වයක් ඇති විය. ස්ත්‍රීන් වේදික‍ාවේ රඟපාන තරමට ලජ්ජා බිය නැතිවී යන්ට විය. නොයෙක් අපචාර වැඩ වල නීච බව මෙන්ම බෞද්ධ ගුණ ධර්ම වැනසෙන බව දුටු ගුණවත් බොදුනුවන් නාහෙන් අඬමින් මේ අසභ්‍ය වැඩ නවතන ලෙස පිමිණිලි කලේ එදා රටේ සිටි කළු සුද්දන් යැයි කියන සිංහලේ පාලක පිරිසටය. නාඩා ගනිල්ලා යැයි ලැබුන පිළිතුර නිසා අපට ලැබෙන උත්තරය වූ ඒ සංකර වැඩ පිළිවෙල අඬන්නේ නැතිව ගනිල්ලා කියන එකයි. නාඩ ගන්ට කී ඒවාට බොදුනුවන් අන්න නාඩගං ඇවිත් යැයි කියන්නට විය. නාඩගං නටනවා, නඩගං මඩු යන වචන ඒවාට භාවිත විය. ලයාන්විත ගුණ ගරුකත්වයේ මායිම නොඉක්මවූ දරුවන්ට “ළමයි” කියා පෙර ඇමතීය. පොඩි උන් ඒ ලයාන්විත ගුණ ගරුකත්වයෙන් ඈත් වන විට හෙළ බොදුනුවන් එබඳු ලයාන්විත බවේ මායිම ඉක්මවා යන අයුරු දුටු විට කෝ - ළමා යැයි නිතර සංවේගයෙන් කියන්ට වුනි. එබැවින් ඒ වැරැද්ද හෙළයින්ට ලැබුණු පෙර කී කාම මඩෙන් මඩ වූ බැවින් මඩු යැයි කී තැනින් නිසා ඒවා ළමා ගති නැති කරන තැන් නිසා “කෝළම් බඩු” යැයි ඒවාට භාවිත කලේය. ඒ කෝළම් මඩු අද සංගීත සංදර්ශන නමින්ද, සිනමාහල් නමින්ද, නවීන විලාසිතා ලෙස ජනප්‍රියව ඇත. හිස් මුදුනින්න පිළිගත් ලෝභ, ද්වේශ, මෝහ, ‍වැඩ පිලිවෙල අද ගෙදරක් ගෙදරක් පාසා දියත් කරන මඟක් එක්තරා විදියකට පෙට්ටියකින් සිදු කරනු ලැබේ.

(පිටුව 120)
ඒකට කියන්නේ රූපවාහිනී යන්ත්‍රය කියාය. යහපත් දේ සඳහා පමණක් භාවිතා කරනවා නම් ඒ පෙට්ටිය අපූරුය. පෙට්ටිය දැලි පිහිය නම් අසුවී ඇත්තේ විනාශයකටය. පංච කාමයෙන්ගෙන් මුසපත් කරන කාමුක ගීත හැඬීමක් ලෙසත් ඒවාට දෙන වාදනය මොරගෑමක් ලෙසත් සිතන්ට යැයි බුදු පියාණන්වහන්සේ දේශනා කර ඇත. ලොකු පෙට්ටියෙන් නාඩගං ගෙදරට ගෙනවිත් දී ඇති අතර හැඬීමෙන් මොරගෑමෙන් ලක්දිව දෙදරුම් කවන පොඩි පෙට්ටියක්ද සෑම ගෙදරකම පාහේ බොදා හැර ඇත. ඒකට කියන්නේ කැසට් යන්ත්‍රය කියාය. මේවායින් වැදගත් යහපත්දේ කළ හැකි නමුත් ඒවා තුළට රිංගා ඇති පරපෝෂිතයන් නිසා බොදුනු රටේ බොදුනු ඵලදාව දැඩි විනාශකයට ලක්ව ඇත.
එහෙත් රජයේ ආගම නම් බුද්ධාගමය. මෙසේ කියන්නේ කිසිම රජයකටවත්, සමාගමකටවත්, කිසිම නායකත්වයකටවත් අපවාද කරන අදහසින් නොවේ. ශුද්ධ බුදු මග යටපත් කර අර්ථ වසා දැමූ හෙළ අටුවා විනාශ කර දැමූ ආදියේ බුදු සසුන තුළට වැද්ද ගත් ලාමක පිරිසක් නිසා සිදුවූ ඇබැද්දිය නිසා වටිනා නැණ නුවණ ඇති බොදුනුවන්ගේ දහම් දකින නෙත් අඳුරු පටල ගලවා හැර දෑස පාදා ගත්තොත් පෙර මෙන් සි‍රි ලක්බිම සවි සිරින් පිරී යනු නොඅනුමානය. බුදු සසුන බැබලෙන්නේද එවිටයි. සැලෙන හදවත් ඇති වන්නේ යථාර්ථය වටහාගන්ට බැරිවූ විටය. යථාර්ථය නොවැටහෙන්ට වීම ඇරඹෙන්නේ ලෝභ, මෝහ වැඩ පිළිවල් වලිනි. අටලෝ දහමින් කම්පා නොවී තම ප්‍රශ්ණ ධර්ම මාර්ගයෙන් විසඳා සියලු ජය යහපත උදාකර ගත් ආදී ‍ බොදුනුවන්ට අද කර කියා ගත නොහැකි දැවෙන ප්‍රශ්න වැලකට මුහුණ දෙන්ට සිදුවී ඇත. සැලෙන හිතකට කොතෙක් ධර්මය පෙන්නන්ට හැදුවත් අර්ථය රඳන්නේ නැත. සැලීමට ළං කරන්නේ යමකින්ද ඒවාට සෙල්ලං යැයි කියනු ලැබේ. සෙල්ලං වලට තැන දුනනොත් අපගේ සුචරිත පලදාව මදය කුණු වූ ඔපය ඇති ල්ලකින් වැසුණු ගෙඩි ලෙසින් වනු ඇත. ඇස් රතු වුවොත් ඉන් වන්නේ පෙනීමට බාධා පැමිණිමයි. එවිට වන්නේ අනුන්ගෙන් මග අසාගෙන අත පත ගාමින් ගමන් කරන්ටයි. සෙල්ලමට ගියොත් ලෙල්ලම වෙන සැටිත් ඒකෙන් ඇස් රතු වෙන සැටිත් පෙර ආදී මුතුන් මිත්තන් කී කථාව මෙසේ වටහා ගතයුතුයි.

Sep 17, 2010

පිටුව 117 සහ 118

(පිටුව 117)
ඇයි මේ මායාව මෙතෙක් බලවත්වූ සියලු ආදීනව වසාගෙන මේ තරම් තදින් නැගී සිටින්නේ. මේක තමයි ‍අවිද්‍යාවේ හැටි. මේ අවිද්‍යාව නිකම්ම ලැබනෙවා නොවෙයි. කියලා බුදු පියාණන්වහන්සේ දේශනා කරනවා මීට හේතුව අසත් පුරුෂ සේවනයයි. මිනිසෙකුව උපන් ළදරු කාලෙ සිත මෙහෙම අසත්පුරුෂ අදහස් දීල නැහැ. මේවට මග පෑදුවේ කවුරන්ද? කනගාටුවෙන් නමුත් මේ ටික නොකියා බැහැ. දරුවට දොස් කියලා බැහැ. දරුවා මේවා බදාගෙන උපන්නේ නැහැ. දරුව මුල් කාලේ නොඉල්ලපු ලස්සන සුවඳ මායා ලෝකෙ සෙල්ලම ්ඉල්ලන්ට, ඒවාට නැමෙන්ට, රැවටෙන ලෝකයට මුල පුරන්ට දරුව ඒ මායාවල් ලැබුවේ කාගෙන්ද? අපේ සිංහල දරුවන් බෞද්ධ ගුණය තුළ වැඩෙන ආකාරයට පට පෙන්වා දුන් හෙළ අටුවා අද අතුරදන්ව ඇත. පටිච්ච සමුප්පාද ධර්ම රටාව ගුරුවරයා කරගෙන දහම් මඟ තෝරා බේරාගන්ට කියා දුන් ඒ උතුම් ධර්ම ර්තනය අද යටපත්ව ගොසිනි. නොළ යුතු පහත් වැඩ වලට අපේ ආදී පැරැන්නන් කීවේ සංකර වැඩ කියාය. අවිද්‍යා ප්‍රත්‍යයෙන් වන සංඛාර‍ා තේරුම් ගෙන සිටි ආදී සිංහල බොදුනුවන් ඒවායටි සංකර වැඩ කියාල නොකළ යුතු ලෙස , නීච ලෙස දැක ඉවත් කළ යුතු ලෙස සැලකුවේ. සංකරව වැඩ කියන අවිද්‍යා ප්‍රත්‍යයෙන් වන සංඛාර ඇසුරු කළොත් සංකර විඤ්ඤාණ පහළ වන බවත් ඒ සංකර විඤ්ඤාණ මුල් බැසගත්විට, දරුවාගේ සිත සංකර විඤ්ඤාණ සහගත වූ විට ඒ විඤ්ඤාණ නිතර ඉල්ලන්නේ බලාපොරොත්තු වන්නේ සංකර නාම රූපම බව දත් ආදී බොදුනුවන් මුලම කපා දමන්ට දක්ෂ වූහ. පොරොවෙන් කැපිය යුතු බවට පත්වීමට ප්‍රථම නියෙන් කඩඩා දමන එක කොපමණ පහසුද? නියෙන් කඩන පොඩි සංකර වැඩ පිළිවෙල මහ ඉහළ වටිනා දේ ලෙස කර ගසා ගත් තැන් පටන් අපට සිදු වූවේ බෞද්ධත්වයේ මහා පරිහානියට මුල පිරීමටයි. පොරොවෙන් කපන්නත් බැරි තරම් කොවුල් බැස ඇති සංකර විඤ්ඤාණ කුඩා කල සිටම ආරම්භ කර දෙන සංකර සමාජ වැඩ පිළිවෙල අද භාර ගෙන තිබෙන්නේ විනෝදකාමී නවීන සමාජයට ගැලපෙන සුන්දර වැඩ පිළිවෙලක් ලෙසය. මෙහි භයානකත්වය ධර්ම රත්නය තුළින් දැක ගන්ට බැරි ලෙස ඒ උතුම් ධර්ම රත්නය අද යටපත්ව ගොස් ඇත. තර්ක වාද කරමින් තම මතිමතාන්තර ධර්මය යැයි ලොවට ප්‍රකාශ කරමින් හිස උදුම්මාගෙන සිටින අයගේ කථා වලින් වන්නේ තව තවත් ශාසන පරිහානියක් සිදු වීම පමණකි. ආදී ගැමියන්‍ ඒ උතුම් ධර්ම ර්තනය අනුව දැක ගැමි කවි මගින් පෙන්වූ හරය වටිනාකම නිම කරන්ට බැරිය. එහෙත් ඒවා අද මෝඩ ගැමියන්ගේ හණමිටි කථා බවට පත්ව ඇත.
 
(පිටුව 118)
බල්ලන් බුරා එන කල පැන            නොදුවල්ලා
කොල්ලන් ගසට ඇර ගස මුල        නොසිටිල්ලා
සෙල්ලම පොලේ බඩු තරගෙට      නොගනිල්ලා
සෙල්ලම් කළොත් නිස්පල වෙයි       දැනගල්ලා

මේ පැරණි ගැමි ගීයේ උඩින් මත්තෙන් අර්ථය බැලුවද එහි ඇත්තේ යහපත් අවවාදයකි. මුලාවෙන් කටයුතු කරන විට ඇතිව යිය හැකි බාධක කරදර මග හැර ගන්ට මෙය කොතෙක් අගනේද? බල්ලන් වැඩිපුරම හපන්නේ බයේ දුවන විටය. ගස් ගෙඩි කඩන්ට ගසට හැර මුලා සිහියෙන් ගස් යටට වී කඩන ගෙඩි ඇඟට වැඩී මිය යන, තුවාල ලබන අය අදටද දැකගත හැකිය. සෙල්ලම් බඩු තර‍ඟෙට අරන් දෙන්ට යන හැටි අදද පෙනේ. අල්ලපු ගෙදර ළමයෙකුට මොනවා හරි අරන් දුන්නොත් ළඟ ගෙදර අයටද තම ළමයටද එසේ එබඳු සෙල්ලම් බඩු අරන්දීම අනිකුන්ට දෙවැනි නොවන ආඩම්බර වැඩ පිළිවෙලක් ලෙස සමාජයේ දක්නට ඇත. තමන්ගේ ආදායම මදිව ණය බරින්ද මිරිකෙමින් කරන මේ නිසරු වැඩ වල අඩු පාඩුව පෙන්වා දෙන්නේ කෙතෙක් යහපත් ලෙසද? නවීන සමාජයේ නිශ්ඵල එසේම දරුවන් ලෝභ, ද්වේශ, මෝහ සහගත බවට පත් කරන මේ හිස් වැඩ අද හිතන්නේ සාඩම්බර යහපත් වැඩ පිළිවෙලක් ලෙසය. නමුත් කුඩා කල මේ දමන සෙල්ලම් අත්තිවාරම තරුණ වියට පත් එම දඅරුවන් සල්ලායන් කර වන මුල බව මෝඩ දෙමව්පියෝ නොදනිති. පසුව පසු තැවෙති. උඩින් මත්තෙන් මේ කවියෙහි අර්ථය බැලුවත් කෙතෙක් යහපත් අවවාදයක් දෙන්නේද යන බව නුවණින් බැලූවිට පෙනේ. එසේම මෙහි ගැඹුරු යහපත් අර්ථයක්ද ඇත. මෙහි බල්ලන්ට උපමා කළේ යහපත් බුදු දහමට නිගරු කරමින් අර්ථ ශුන්‍ය කථා මහ ලොකුවට වර්ණනා කරමින් සමාජය හානි වෙන්ට ඇති ඉඩ කඩ අවුරා සත්පුරුෂ සමාජය බේරාගත යුතුය. මෙහි කොල්ලන්ට උපමා කලේ අන්ධ බාල පෘතග්ජනයන්ය. කොලු අදහස් ඇති හිස නිකට පැසුණු මහල්ලන් පවා උසස් අදහස් ඇති අය ලෙස පිළිගන ඔවුන්ට මුල් තැන දී යටහත්ව පහත් තැන් සිටින්ට ගියහොත් ඔවුන්ගේ පාප බේගල් නැමැති ගෙඩි ගුණවතුන්ගේ හිසට, ඇඟට වැටී ඒ අය අනාථයන් ලෙස වැනසෙන්නට වුවහොත් මූළු සත්පුරුෂ සමාජයම අඳුරට වැටෙනු ඇත. එබඳු දෙය අදද සිදුවන හැටි පෙනේ.

Sep 13, 2010

පිටුව 115 සහ 116

(පිටුව 115)
මටත් දෙවියෙක් වෙන්ට ඇත්නම් මටත් බ්‍රහ්මයෙක් වෙන්ට ඇත්නම් මටත් රජෙක්‍ වෙන්නට සිටුවරයෙක් කෝටිපතියෙක් මෙවන් ලස්සන කෙනෙක් වෙන්ට ඇත්නම් මෙසේ ලෝකයා ඒ ඒ අත්බැව් වල ඒ ඒ අවස්ථා වටක‍ර ගොදුරු කර සිටින දහසක් දුක් කරදර නොපෙනී ආස්වාද මොහොත ලොව මතුවූනේ කෙතෙක් බාධක මැදද? කෙතෙක් කලකටද කෙතෙක් කුණු කන්දල් වටක‍රගෙනද? කෙස් ලොම් නිය දත් සම් යන අසාර කොටස් වල මායා දර්ශනය තුලින් දුටු රූමත් තරුණයාගේ සහ තරුණියගේ ඒ වසා සිටින ශරීර මල්ල තුල තිබෙන එක් දෙයක් වෙන් කර පෙන්නුවොත් කුමක් පවසයිද නොලැබුනොත් සියදිවි නසාගනිමියි කියමින් ඉකිබිදින කෙනෙකුට එම හිත බැදි තරුණයාගේ හෝ තරුණියගේ හිස කෙස් මොහොතකින් පැසී ගියේ නම් දැන් කෙසේ නිගමනය කරයිද? ලොම් පැසී ගියේනම් නිය පොතු ටික ‍‍‍වැටී ගියේ නම් දත් දෙපල වැටී නම් හංකඩය රැලි ගැසුනි නම් මේවායින් එක දෙයක් මෙසේ වුනි නම් මේ මාර මායාව ලෝ සතුන් මුලා කර බැද දමන්නේ කොතරම් සියුම් දෙයකින්ද? මේ සියුම් මායාවට මුලා වෙන අය ඒ මුලාව ගොදුරු කර ගන්ට පවසන දේවල් මොන තරම් කපටි සහගතද? වංචනිකද? මේ මායා මාත්‍රයට ගිජුවී කරන මිනී මැරුම් මංකොල්ල කෑම් ස්ත්‍රී දූෂණ කොතෙක්ද? මෙබදු මායා ස්වභාවය සිරුරක් ඇසුරේ කොතෙක් කල් විද්‍යාමාන වේද? හැකි තරම් බාධක මැඩගෙන පිහිටියත් වසර දහයක් ගිය තැන මායා රැවටුම කෙළවරය. එතැන පටන් නීතියට පොරොන්දුවට යටත්ව කාලය දුක් බරින් මිරිකී අත්බැව් ගෙවනු ඇත. රූමත් තරුණයෙක් රූමත් තරුණියෙක් මෙසේ කීවත් ඒ කොතෙක් තාවකාලිකව කාල සීමාවකටද? කයට කිවයුතු ඊට වඩා සත්‍යයක් ඇත. රූමත් ලෙඩ කදක් රූමත් කුණු ගොඩක් කියා ඇති ස්වභාවය වත් නොසිතන්නේ ඇයි?
ආදීනව දහසක් වසාලිය හැකි ලොකුම ඇස් බැන්දුමකින් ලස්සන කියන මායාව. ගද කදක් වසා සිත ඇද බැද තබන මායාවකි සුවද, ඕනෑම වහල් බවක නීච බවක බැද තබන මායාවකි ප්‍රිය මනාපය. ලෝ සතුන් බිලි ගන්නා මායා රකුසන්ගෙන් වැසුණු දුක් ගිනි කදක් වන් ලෝකය අත්හැර ගත නොහැක්කේ මුලාවෙන් වැසී ඇති තතු නොපෙනෙන නිසයි.

(පිටුව 116)
කායික ජීවිතයේ පිරිසිදුකම කෙසේද?
“හරි පිරිසිදු ළමය, ඇඟ සෝදලා වතුර බොන්න පුළුවන” මේ සමහර අය කියන කියමනකි. එයා කො‍හෙද උපන්නේ? මව්ගැබේ. එහෙනම් පිරිසිදු තැනකටද ‍උපදින්නට ඇදිලා තිබෙන්නේ? ගර්භාෂයේ මසින් ලෙයින් ගැවසුනු සිවියක ඇලිලා මොනවද පෝෂණයට උරන්නේ? ගැබේ ඇති මස් ලේවල ඕජසයි. ඇහැට නොපෙනන බුබුලක් වගෙයි. මුල් සතියේ දින දහයක් පමණ යන විට පණු බිත්තර පොකුරක් වාගේ හැදිලා මස් ලෙයහි ඕජස උරනවා. බඩේ කොකු පණුවෝ එල්ලිලා ඉන්නවා වගේ තව ටික කලක් යනකොට. ඊටපස්සේ රූකඩයක් වාගේ, පඹයෙක් වාගේ තවකල් යනකොට වකුටු වෙලා මළ මූ දෙක දියර මැලියම වාගේ පිට කර ඒවායේ තැවරිලා මල්ලක හිර කළා වගේ මාස නවයක් පමණ ඉන්නව. නව මසක් පහරපු කුණු ගොඩක් සමග මෙලොවට බිහි වෙනා. දැන් උගුර කට වේලෙනවා. බඩගින්න දැවිලි ඇති කරන විට මොර දෙනවා. මවගේ ඕජසම කිරි කියලා උරනවා. මොනව මොනවහරි අමතරව කවනව කොටසක් මල මුත්‍ර ලෙස එතනම පිටවෙනවා. අසරණ අනාථයෝ වෙලා කුඩා කල ගතකරනවා. පිරිසිදුවට සුවඳට රසට හද හද කවනව. ගඳ දෙමින් ජරාව ලෙස කොටසක් මළ මුත්‍ර ලෙස පිටකරනවා. දාඩිය තෙල් කුණු ලෙස සොටු, කබ කඳුළු ලෙස මෙසේ සෑම අතින්ම පිට කරන්නේ කුණු අඹරා පිට කරන මැසිමක් වගෙයි. කුණු පිට කරන්ට වෙලාවක් වෙන් කර නැහැ. නිතරම සමෙන් පිට කරනවා. මළමුත්‍ර ලෙස සෙම සොටු කඳුළු ලෙස මෙසේ සෑම තැනින් නිතර පිටවෙනවා. පිරිසිදු කරලා සුවඳ කවලා කයට දෙන ඇඳුම කුණු ගඳ කර ඉවතට දමන්නේ පිළිකුලෙන්. මේකය ගඳ දෙයක් සුවඳ කර දෙන්නේ නැහැ. සුවද ගඳ කරල, පිරිසිදු දෙය අපිරිසිදු කරල දීම නම් එසේම කරනවා ඇසට පිටතින් අඳුන් හඳුන් තවරනවා. ඇස කබ කදුළු දෙනව. කන කලාදුරු කියලා දුගඳ දෙනවා. නාසය සොටු දෙනව. කට කුණු කෙල සෙම දෙනව. කය මල මුත්‍ර දෙනව. මොනවද මේ ඉදුරන් දෙන සුබ දේ. නොහික්මවපු හිත දෙන්නේ මේ සියල්ලටම වඩා භයානකම දේ. හිංගි කරපිය ගහපිය මරපිය ගොරවපිය ජරා කරපිය ශාප කරපිය මේ නොහික්මුණු සිත වමාරන භයානකම දේවල්. අපට අනන්ත සංසාර ගමනේදී අනේක විධ දුක් වද වේදනා දෙන්ට මුල හදලා දෙන්නේ මේ පාපී සිත නැමැති අසත්පුරුෂයාය. ඒ උනාට අපි ඒ අසත්පුරුෂයා බදා ඉන්න කුණු ගොඩ නේද මේ හෝදලා වතුර බොන්ට පුළුවන් කෙනා කීවේ. මේ තමයි, ලොව රවටන මායාව.

Sep 8, 2010

පිටුව 113 සහ 114

(පිටුව 113)
රා යනු මත්වන පානයකට නමකි. එබදු උපමාවක් සසරේ මත්වන පානයන් පෙන්වීමට බුදු සසුනේ භාවිත කර ඇත. මත් වන පානයන් අග්‍රකර ගත් විට ඊට අනුකූල මත්වීමක් හට ගනී. පංච කාමයෝ මත්වන පාන විශේෂයකට උපමා කර ඇත. එබදු කාම පානයන් අග්‍රකර ගත් විට එය කාම රාග නමින් හදුන්වයි. දිව නාසය කය යන මේවායේ ආස්වාදයන් ප්‍රධාන වශයෙන් රා කොටසට අයත්ය. අම නමින් හදුන්වන අමෘත හෙවත් නිවනට කහටක් වැනි හෙයින් මේවාට කාම නම යෙදේ. එම ආස්වාද පානය අග්‍ර කරගත් විට ඒ කෙරෙහි රා අග්‍ර ඇතිවේ. හෙවත් කාමරාග ඇතිවේ. මේ කාමරාග සදහා ඇස කන නාසය දිව කය ඇසුරෙන් ලබන ආස්වාදයට ඇස කන සිත යන ඉන්ද්‍රියන් තුලින්ද යම් ආස්වාදයක් බලාපොරොත්තුවේද? ඒ කොටස කාමරාග කොටසට අයත් වේ.
මේ කොටසට හැරුන විට යම් රූප ශබ්ද ආස්වාදයක් හිතෙන් බලාපොරොත්තු වේද ඒවායෙහි ආස්වාද පානයෙන් මත්වීමක් වේ. රූප කෙරෙහි රා අග්‍ර කල විට ඒවා රූප රාගයෝය.
බුද්ධ කාය දෙස බලාසිටි වක්කලී හාමුදුරුවන්ට ඒ ඇතිවූයේ රූප රාගයයි. ජේතවනාරාමයෙහි ශාන්ත ස්වභාවය බුද්ධ ප්‍රමුඛ සංඝ රත්නයේ විද්‍යාමාන ශාන්ත භාවය ගැන නිතර ආස්වාදය ලබමින් සිටි එක්තරා ආනාගාමී උපාසක මහතෙකුට මතු බවයක් මට එපාමයි හැගුනද මරණින් මතු අවීහ නම් වූ බඹලොව උපතක් ලැබුණි. එහිදී ඇයි මම යළි භයක් ලැබුවේ යයි සිතු ඒ බ්‍රහ්මයාට තමා වෙත රූප රාගය තිබුන බව පෙනී ගියේය. බුදු පියාණන් ලගට පැමිණි එම බ්‍රහ්මයා තමාට උපදින්නට වූ හේතුව දැන් තේරෙන බව කියා සිටියේය. මේ රූප රාගයේ ස්වභාවයයි.
මෙබදු රූප කෙරෙහි ඇල්ම අත හැරුන කෙනෙකුට තවත් ඉතිරිව ඇති ජීවිතාශාව අරූප රාගයයි. මේ තුන් රාගයම අත හැර දැමූ විටයි මතු භවයක උපතක් නැති වන්නේ. ආර්යයන් දකින දුක තේරුම් ගන්නට නම් සසර අනාථ බව තේරුම් ගත යුතුයි. බුදු පසේ බුදු මහ රහතන් වහන්සේලාද මහ සෘෂි වරුද එබදු තවත් පෙර භව දුටු දාර්ශනිකයෝද සංසාර ගමනක භවයෙන් භවය සැරිසරන අනන්ත සත්වයෝ දැක ඇත. නොයෙකුත් බාහිර හේතු විමසීමේදී ද එය සනාථ වන කරුණු කොතෙකුත් හෙළි දරවු වනු ඇත. අංශු මාත්‍රයක් බොරු වදන් නැති බුද්ධ දේශනාව කෙරෙහි මහත් විශ්වාසය බොදුනුවන්ට තිබේ. මේ විශ්වාසය නිසාමයි ‍සසර තේරුම් ගෙන සසරට බිය වී ආර්ය මාර්ගයේ පිළිසරණ සොයා පිය නගන්නේ.

(පිටුව 114)
ආර්ය මාර්ගය වඩන උතුමන්ට සමාපත්ති පූර්ණ වූවිට මේ යථා තත්වය අත්දකින්නට ලැබෙනු ඇත. නිම් හිම් නොපෙනෙන අනාදිමත් භව ගමනේ අතීතයේ දෙවියෙක් නොවුන බ්‍රහ්මයෙක් නොවුන රජෙක් නොවුන සිටුවරයෙක් නොවුන සාමාන්‍ය මනුෂ්‍යයෙක් නොවුන තිරිසනෙක් නොවුන යකෙක් ප්‍රේතයෙක් පිසාචයෙක් නොවුන අපාගත සත්වයෙක් නොවුන කිසිවකු කිසි තැනක නැත. ඒ සියලු තැන්හි සැමටම ඇති වුනේ මම යන හැගීමය රැස්කල දේට හිමිකම් කිව් දේට ‍මගේ යන හැගීම ගෙන ඇත. අනන්ත වාර දෙවි අත්බැව් ලැබුවා කීවත් ඒ එකද අත්බැවක් ලබා සිටියාද කියා මතකයක්වත් අද නැත අනන්ත වාර බඹ අත්බැව් ලැබුවත් ඒ එක බවක් වත් ලැබූ බව අද මතක නැත. තිරිසන් යක්ෂ ප්‍රේත අසුර ‍නේරයික අත් බැව් අනන්ත ලැබුවත් ඒ එකද අත් බවක් පිලිබදව මතකයක්ද අද නැත. එහෙත් ඒ දෙවි බඹ මිනිස් ආදී අත්බැව් වලදී අද අපට මම කියන විට එන හැගීම කිසි අඩුවක් නැතිව ඒ ඒ අත් බැවුහිදී ලැබී ඇත. මගේ කියා කී අයිති වාසිකම්ද එසේය. පෙර මිනිස්ව ලෝකයාට ආලයෙන් බැදී මගේ අඹුදරු මේය දෙමාපිය මේය නෑදෑයෝ මේය මගේ ජාතියේ කුලයේ ගෝත්‍රයේ අය මේ යැයි කී වාර අනන්තය, අප්‍රමානය, පෙර ජාතිවාදයෙන් කුල ගෝත්‍ර වාදයෙන් ධන වාදයෙන් බලවාදයෙන් දැනීම් වලින් මත්ව අන්‍යයන් පාගා ගෙන නැගී සිටි මාන්නක්කාර අවස්ථා අනන්තය. පෙර අනුන්ට පහත් ලෙස ගැරහුවෝ එබන්දන්ගෙන්ම බැල මෙහෙවර කරන වහලුන්ව අඬ අඬා පව් ගෙවන්නෝය.
පෙර ප්‍රාණඝාතය හොර මැර කෙරුවෝ ඒ පව් ගෙවමින්ද වද හිංසා විද වස්තු විනාශ වී අනාථයෝව මරණයටද පත්වූ වාර අනන්තය. පාප ස්වභාවය නොදැන සුරා සූදු දුරාචාර කර කපුටන් උකුස්සන් තිරිසනුන්ව සැරි සැරූ අත්බැව් අනන්තය. බොරු කියා රවටමින් කේලාම් කියා බිදවමින් කුණු වූ මුව ඇතිව විරූපී මුඛ ඇතිව අත්බැව් ගෙවූ වාර අනන්තය. අනුන් කපා කොටා මරාදමා ඒ පව් ගෙවන්ට අට මහ නිරයන්හි, ඔසුපත් නිරයන්හි වසර ලක්ෂ කෝටි ගණන් ගෙව් වාර අනන්තය. අනුන්ගේ වහල් වැඩ ගෙන කෝටිපති වී ඒ පව් ගෙවන්නට දාසයන් වී යාචකයන්, අනාථයන්වී අත්බැව් ගෙවූ වාර අනන්තය. එක් මුලා සුවයකට වහල්ව නොකටයුතුකම් කොට මුළු ජීවිතයම නින්දාද ලබා වසර කෝටි ප්‍රකෝටි ගණන් එම පව් විදින්නට සතර අපා ගතවූ වාරද අනන්තය.

Sep 2, 2010

පිටුව 111 සහ 112

(පිටුව 111)
අම්බලට්ඨික රාහුලෝවාද සූත‍්‍රයේ බුදු පියාණන්වහන්සේ රාහුල හාමුදුරුවන්ට මෙසේ අවවාද අනුශාසනාවක් කළ බව සදහන් වේ.
“රාහුල ඔබ දිවා දානයෙන් පසු හුදෙකලා විවේකී තැනක වාඩිවී මෙසේ සිහි කරන්න. අද දවස තුළ මම හිතපු, කියපු, කරපු දේ තුලින් රාගයට, ද්වේශයට, මෝහයට, හේතුවුනේ මොනවාද කියා සිතා බලන්න. එසේ හිතා, කියා, ක්‍රියා කරන තිබුනා නම් මින් මතු එසේ නොකරමි. නොකියමි, නොසිතමියි, අදිටන් කර ගන්න. රාග ක්ෂයට, ද්වේෂ ක්ෂයට, මෝහක්ෂයට, හේතුවන දේ සිතා, කියා, ක්‍රියා කර තිබුනා නම් එබදු දේ මින් මතුත් හිතමි, කියමි, කරමියි සිහි කර ගෙන ඉදිරි කටයුතු කරන්න. රාහුල පෙර යම් ශ්‍රමණ කෙනෙක් ශ්‍රමණ ධර්මය පිරුවා නම් මේ ක්‍රමයෙන් මිසක් වෙන ක්‍රමයකින් නොවෙයි. මතු යම් ශ්‍රමණ කෙනෙක් ශ්‍රමණ ධර්මය පුරන්නේ නම් මේ ක්‍රමයෙන් මිසක් වෙන ක්‍රමයකින් නොවෙයි. දැන් යම් ශ්‍රමණ කෙනෙක් ශ්‍රමණ ධර්මය පුරයි නම් මේ ක්‍රමයෙන් මිසක් වෙන ක්‍රමයකින් නොවෙයි කියා දේශනා කර වදාළේය. මෙය අපටද ඉතා වටිනා දෙයකි. හුදකලාව විවේකීව සිටින විට ‍මනාසේ මෙසේ කල්පනා කර ඉදිරිය හැඩ ගසන්නේ නම් ධර්ම මාර්ගය පිරීමට එයම හේතු වෙනවා ඇත. එසේම එක තැනක හිද සියලු ලෝ සතුන් කෙරෙහි ආර්ය මෛත්‍රිය පතුරවන්නට පුළුවන. අපගේ සැගවුණු අපට හසු නොවන ක්‍රියාවලට කථාවලට අපතුල තිබෙන බලාපොරොත්තු මොනවාදැයි සිතාගන්නට මේ අවස්ථාව හොද පිටිවහලකි. ‍මට යන්ට
හිතෙනවා ටිකක් කතා කර කර ඉන්ට මෙහෙම සිතක් ආවොත් එක වරම ක්‍රියාකාර නොවිය යුතුයි. ඒ කථා කරන්ට යන්ට සිතුනේ මොනවා ගැනද ඒ බලාපොරොත්තු කථාව රාග සහගත දෙයක්ද ද්වේෂ සහගත දෙයක්ද මෝහ සහගත දෙයක්ද කියා සිතා බැලිය යුතුයි. එසේ නම් එය අවැඩ සහිතයි. වැරදියි නොකල යුත්තකැයි සිතා මින් මතුවට එබදු අදහසක් ඇති කර නොගනිමියි හික්මිය යුතුය.
එතැනම ඉද සිටින විට සිංදුවක් කවියක් හෝ එබදු යම් දෙයක් කියවෙනවා නම් වහාම එය රාගයට ද්වේශයට මෝහයට අයිති දැයි විමසා මෙය නවතිමි අවැඩ සහගතයි. වැරදියි කියා නවතා දමා මතුද එබදු කථා සිදු නොකරන්නට අදිටන් කල යුතුයි.

(පිටුව 112)
සිතිවිලි ගලා ආවද එසේම ඒ සිතිවිල්ල රාග ද්වේශ මෝහ යන තුනෙන් යමකට වැටෙනවා නම් ඒ සිතුවිල්ල නොසිතිය යුතුයි මතු එබදු සිත් පහළ නොකරමියි අදිටන් කළ යුතුයි. එසේම රාග ක්ෂයට, ද්වේෂ ක්ෂයට, මෝහ ක්ෂයට හේතු වන සිතුවිලි ක්‍රියා කතා සදහා මෙහෙය වීමක් නම් එය යහපත් වැඩ සහිතය හොද යැයි තීරණය කර එබදු දේ කල යුතුය කිව යුතුය සිතිය යුතුය. තමා තුල නිරන්තරයෙන් මෙන් සිදුවෙන සිතුවිලි ක්‍රියා වදන් මෙසේ සියුම්ව තෝරා බේරාගෙන කටයුතු කිරීම ඇරඹුවොත් වැඩි කල් යන්ට පෙර පහ කළ යුත්ත පහව යන්නේය. පාපය ගෙවී යන්නේය ඇසුරු කල යුත්ත ඇසුරු කරන්නේය එහි ප්‍රතිඵලය වන ශාසන සංසිදීම හෙවත් ආස්වාදය නැත්නම් සංවර ආස්වාසය පුරණ වන්නේය. කාය, වේදනා, චිත්ත, ධම්ම, යන සතර සති පට්ඨානයම වැඩෙන්නේය ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය සත්ත බොජ්ඣංග ධර්ම වචන වාක්‍ය වශයෙන් පාඩම් නැතත් වැඩෙන්නේය. නිවන් ප්‍රත්‍යක්ෂ වන්නේය.
මෙසේ වඩන භාවනා ක්‍රමය නම් තුවාලයක ඔඩු කපනවා වැනි දෙයකි සිතටත් හොරෙන් රාග ද්වේෂ මෝහ ක්‍රියාවල යෙදෙමින් ඒ ආකාර සිහි නොකර කොතෙක් ඉදගෙන සිටියත් භාවනා කලත් ලෝභ ද්වේශ මෝහ යන පාප මුල්වලට ආහාර හිග නොවේ. නොදැනුවත්වම ආහාර සපයන මග ක්‍රියාත්මකය නොදැනුවත්වම කීවේ නියම සිහියෙන් නොසිටි නිසයි. මේ කියන සිහිය අන්‍ය ශාසන වල තිබෙන සිහිය නොවේ. නියම ශාසන සිහිය ලබන්නට පළමුව ධර්මය අසා එය වටහා ගෙන නගා ගෙන තිබිය යුතුය. කර්මස්ථානයක් වඩන්නට පළමුව ඒ පිලිබදව මනා අවබෝධයක් තමාට ඇති විය යුතුයි. දුක යනු කුමක්දැයි මනාව තේරුම් ගත් එසේම ඒ දුකට හේතුව කුමක්දැයි මනාව තේරුම් ගත් කෙනෙකුට දුක නැති කිරීමට අවශ්‍ය වන්නේ. එවිටයි දුක නැති කරන මාර්ගය වන ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය තේරුම් ගැනීමට අවශ්‍ය වන්නේ. තේරුම් ගත් පසුවයි එය භාවනා කල යුතුයි කියන අධිෂ්ඨානයත් උත්සාහයත් වීර්යයත් නගන්ට අවස්ථාව පහළ වන්නේ. ලෝකයා සංසාර සාගරයේ ගමන් කරන්නේ සැපත සොයමින් පංච කාම ආස්වාදය ගෙන දෙන දේ සැපට හේතු කාරක යැයි ගත් තීරණයක් මතය.

Aug 24, 2010

පිටුව 109 සහ 110

(පිටුව 109)
ආර්‍ය ආනාපානසති භාවනාවක්
තවත් බුද්ධ භාෂිතයක්
“හන්දා මයං ආනන්ද සබ්බේ සංඛාරා අනස්සාසිකා” ආනන්ද මේ සියලු සංඛාර ආස්වාසයෙන් හෙවත් සැනසීමෙන් තොරයි. තවත් අස්සාස සූත්‍රය හා පරම අස්සාස සූත්‍රය යන සූත්‍ර දෙකකම මෙසේ පෙන්වා ඇත. ස්පර්ශ ආයතන හය පිලිබදව උදයංගමය, අත්ථංගමය, ආස්වාදය, ආදීනවය, නිස්සරණය තතු සේ දකීද එකල්හි ආශ්වාසයට පත්වූයේ වෙයි. මෙහිදී පෙන්වන්නේ ආස්වාසය සැනසුමක් බවයි. එය පූර්ණ වන දෙයක් බවයි. සැනසුම සුලග නොවේ. පාපය කරන තුරු දූෂ්‍ය සිතින් කය මෙහෙය වන්නේ පාප ක්‍රියා සදහාය. එය අසීමිත දාහයකි. කායික පාප වෙහෙසකි. එහෙත් අවිද්‍යා, තෘෂ්ණා මායාවෙන් ඒ දාහය වසාගෙන කාමය නැගී සිටී. මෙහෙස නො‍පෙනේ. කාමයෙහි බැදී සිටින තුරු දාහ ගිනි විදිමින් විරුද්ධ කරුණෙහි පාප සිතින් වෙහෙසවෙමින් ක්‍රියා කරයි. තවත් දුකෙන් දුකටම ඇද වැටෙයි. ලෝකයා ආස්වාස හෙවත් සැනසුම සොයන්නේ කාම මායාවට වහල්වය. නියම ආස්වාසය නම් සත්‍යය ප්‍රත්‍යක්ෂ කරමින් පාප සංසිදීමෙන් ආස්වාස පූර්ණ කර ගැනීමයි. සිහියෙන් කළ යුතු ආස්වාසය නම් සත්‍ය තුලින්, පාප වැඩ වල සංසිදීමම නියම ආස්වාස බව දැන ලෝභ, ද්වේෂ, මෝහ, වැඩ පිලිවෙල හොද සිහියෙන් තේරුම් ගෙන අත හැර දැමීමයි. මේ ආස්වාසයයි සතෝව අස්සසති කීවේ. සතියෙන් පහ කරන්නේ මෙතෙක් කල් අවිද්‍යා, තෘෂ්ණා නිසා ආස්වාද ජනක ලෙස ගත් ලෝභ, ද්වේශ, මෝහ පාප වැඩ පිළිවෙලයි.
අවිද්‍යාව, තෘෂ්ණාව හේතු කොට සත්වයා කාමාස්වාද ඇසුරු කර ක්‍රියා කරමින් ඒ කටයුතු වල ඇලෙයි. ඒවාට විරුද්ධ කටයුතු නැගී ආවිට ද්වේසයෙන් ගැටෙමින් විරුද්ධව සිටිමින් පාප කටයුතු වල ඇලෙයි. මේ කරුණු දෙක සහනය සොයමින් සසර ගමන් කරන අවිදු, තණ්හා සහගත ලොව සතුන්ගේ වැඩ පිළිවෙලයි. ඔවුන් ඇසුරු කරන්නේ ලෝභ සහගත දහම්ය. ඒවාට විරුද්ධ ධර්මයෝ ඔවුන් පහ කරත්. ඒවාය ලෝකයාගේ කාය සංඛාර. මේ කාය සංඛාර දෙවර්ගයම (ඇලෙන, ගැටෙන) සංසිදී යන්නේ සත්‍ය දැක, දැන ඒවා අත් හැර නොඇලී මිදුන විටයි. එවිට ලැබෙන සංසිදීම් සුවයයි ශාසන ආස්සාසය. වැඩිය යුත්ත. සසරේ පටන් හුරු පුරුදු කල දීර්ඝ ඇලීම්, ගැටීම් වැඩ පිලිවෙලයි ලෝ සතුන් මුලාවෙන් හොයන දීර්ඝ ආස්වාසය. එය නුවණින් දැන ගැනීමයි. ලෝකයේ දීර්ඝ ආස්වාස ප්‍රස්වාස දැන ගැනීම.
 
(පිටුව 110)
සත්‍ය තුලින් මේ ඇලීම්, ගැටීම් වලට හේතු සොයා තේරුම් ගෙන අත් හැර සංසිදුනු පසු සියුම්ව තිබූ ඇලීම්, ගැටීම්, ක්‍රියාත්මක වන අයුරු පෙනෙනු ඇත. ඒවාය ලෝකයෙන් අල්ලා ගත් කෙටි ආස්වාස ප්‍රස්වාස වැඩ පිලිවෙල. මේවාද දැන තේරුම් ගෙන උත්සාහයෙන්, වීර්යයෙන් සංවර වෙමින් දහම් අනුව සත්‍යය දකිමින් පහ කර දැමූ විට, කාය සංවරත්වය නැගෙමින් ශාසනික ආස්සාසය පූර්ණ වේ. මෙසේ ශාසන ධර්මය ඇසුරු කරමින් මෙතෙක් සංසාරයේ කරගෙන ආ ඇලීම්, ගැටීම් වැඩ පිළිවෙල පහ කරමින් අරිහත් ඵලයට යන තුරු හික්මීම පූර්ණ කරන වැඩ පිලිවෙල ශාසනික ආනාපාන වැඩ පිලිවෙලයි. බුදු පියාණන්වහන්සේ එක වස් කාලයක තමන්ට දානය ගෙන එන භික්ෂුව හැර කිසිවක් තමන් වහන්සේ හමුවීමට නොඑන ලෙස දන්වා හුදෙකලාව විවේකීව මාස තුනක් ගත කොට භික්ෂූන් ඇමතීය. ඉදින් අන්‍ය පරිබ්‍රාජකයන් භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ කෙබදු විහරණයකින් ගත කලේදැයි ඇසුවහොත් භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ ආනාපාන විහරණයෙන් වාසය කල බව කියන්න. ඒ ආනාපාන විහරණය කුමක්දැයි ඇසුවහොත් එයට අරිය විහාරය කියාත්, බ්‍රහ්ම විහාරය කියාත්, තථාගත විහාරය කියාත් කියන්න යනුවෙන් දේශනා කොට වදාළ සේක. මෙසේ බුදු පියාණන්වහන්සේ ගත කල ආනාපානසති සමාධියට බ්‍රහ්ම විහාරය කියයි. ඒ බ්‍රහ්ම විහාරය කරණීය මෙත්ත සූත්‍රයේ “බ්‍රහ්ම මේතං විහාරං ඉදමාහු” ‍යනුවෙන් පෙන්වයි. කරණීය මෙත්ත සූත්‍රයේ පෙන්වූ සමාධිය ආනාපාන සමාධිය බව මෙයින් පෙනේ. බුදු පියාණන්වහන්සේ දේශනා කළ, ගත කළ ආනාපාන සමාධිය මේ ශාසනයෙන් පිට අන්‍ය ශාසනයක නැති බවද ධර්මයේ පෙන්වා ඇත.
දැනට ආනාපාන සතිය නමින් හදුන්වන හුස්ම ගැනීමේ භාවනාව ඉන්දියාවේ හිමාලයේ යෝගීන්ගේ ප්‍රධානම භාවනාවයි. ඒ භාවනාවේ ප්‍රතිඵලය නම් ඒ යෝගීන් ලබා ඇති බවට නොයෙක් සාධක අසන්නට ලැබෙනු ඇත. බුදු සසුන කෙරෙහි විශේෂත්වයක් නොදකින බ්‍රහ්මන් සංකල්පය මුල් කර සිටින ශාස්වත වාදී වූ ඒ යෝගීන් අදද ප්‍රයෝජන ලබන හුස්ම සම්බන්ධ ආනාපාන සතිය ඒ පින්වතුන් බුදු දහමින් ලබාගත් දෙයක් නොවන බව ඉතා පැහැදිලිය.