පිටුව 17 සහ 18

(පිටුව 17)

තවත් නොයෙක් අයුරින් ආධාර උපකාර කල පින්වතුන්ය.  මේ අයගේ ගුණ ඔප්නංවා නොයෙක් අයුරින් ගුණ කියා තමන්ට කල ආධාර උපකාර සිහි ගන්වා දෙමින් ඒ සැම දෙනාට සෙත් පැතිය යුතුය.

එසේම අසහ පොළොව ඇසුරු කරන, ගස් වැල් ඇසුරු කරන ඒ වගේම ඉහල විශ්වයේ සිටින දිව්‍ය, බ්‍රහ්ම සමුහයාද ඒ දේවත්වයන්ට පත් සිටින්නේ ලොවට සෙතක්ම කල බැවිනි.  එම ගුණ සිහිකර දී පින් පෙත් සෙත් ශාන්තිය ඒ අයටද පතුරුවන්ට සිහි කර දිය යුතුය.  එසේම කරුණාව, අනුකම්පාව උපදවා දුගති ගති සිව් අපා දුකින් පෙළෙන සත්වයින්ද සිහි කරවා පින්පෙත් සෙත් ආශිර්වාද කරවීමට ඒ කෙරෙහිද නැමීම විය යුතුය. අපට උදව් ලැබුනත් නොලැබුනත් හුදු දහාවෙන් අනුකම්පාවෙන් සියලු ලෝක සත්වයෝද සිහි කරවා එසැමටම සෙත් ආශිර්වාද පින් පෙත් පැතිර විය යුතුය.

වන්දනාමාන ‍පූජා සත්කාර සිදි කරන්නට පෙර දේශකයාණන් වහන්සේලාගේ චතුර කථිකත්වයෙන් දේශකත්වයෙන් ශ්‍රාවක සිත් සතන් මෙසේ හැඩ ගස්වන විට එම සිත් වලින් ගංගා ගලන්නා සේ ශාන්ති ජලය ගලන්නට පටන් ගනී.  මෙය අප ජීවත් වන පරිසරය සුවයෙන් නිවී සැනසීමට මහගු බලවේගයක් වනු ඇත.  මෙබදු සිතකයි, මෙබදු පරිසරයකයි තෙරුවන් ගුණ පිහිටන්ට හේතු වාසනා පහල වෙන්නේ.

දැන් අප තෙරුවන් ගුණයට ‍නැමෙමු

පෙර බොදුනුවෝ තෙරුවන් ගුණ ඔප්නැංවීමට භාවිත කල පැන් පූජා, භෝජන පූජා, දැහැත්, බෙහෙත් පූජා, මල්, සුවද කූරු, පහන් පූජා, කොඩි, වියන්, වටතිර පූජා, ආදිය ඒවායේ ගැඹුරු අර්ථ වැසී ගොස් නිකන්ම පූජා බවට පත්ව ඇත.  කල් යත් යත්ම අර්ධ නැණවතුන්ගේ විවේචන වලට ලක්වන බැවින් මේවාට සුන්දර බුදු දහම යන සමච්චල් සහගත කථාද අද අසන්නට ලැබේ.

සිව්පස පූජා එකකි.  උපහාර පූජා අනෙකකි.  බුද්ධ පූජා ආදියෙන් කෙරෙන උපහාර පූජා නුවණ මද බොදුනුවන්ගේ මෝඩ වැඩ ලෙසද තව පිරිසක් කියති.  අප බුදු පියාණන් වහනසේ බෝධිසත්ව කාලයේදී ත්‍රිලෝක විජය දේව චක්‍රවර්තී නම් රජෙක්ව සිටි කාලයේ බුදු, පසේ බුදු, මහ රහතන් වහන්සේලා මනෝමයව වැඩමවා දාන, ආවාස ආදිය මවා කල මහා පූජාවක් ගැන ආනන්ද හාමුදුරුවන්ට කල දේශනාවක් අපදාන පාලියෝ බුද්ධාපදානයේ සදහන්වේ.  

(පිටුව 18)

එම පූජා ආනිසංස හේතු කරගෙන භවයක් භවයක් පාසා අත දිගු කරන සැනින් මහා ලැබීමක් ඇති වු බවද සදහන් වේ.

බුද්ධ භාෂිතයේ අරුත් මැනවින් වටහා ‍ගන්ට "ඒවං උපසංහරතී" යනුවෙන් මෙසේ සංසන්ධනය කර බලන්ට යැයි උපමා සසදා දහම් තේරුම් ගන්නට ක්‍රම ත්‍රිපිටක ග්‍රන්ථ වල බොහෝ සෙයින් පෙන්වා ඇත.

ඉහත කී පූජාවෙන් අර්ථවත් දහමට සසදමින් සිදු කිරීමෙන් මහත් යහපතක්ම වන්නේය.  කෘතෝපාකාර සලකන උතුම් බොදු පිරිසක් බිහිවෙනවා සේම එම ගුණය උතුම් ගැඹුරු දහම් අවබෝධයට පසු තලයක්ද වනු ඇත.  පූර්ව ගුණවතුන් දුර්ලභ බව බුදු පියාණන්වහන්සේ දේශනා කර ඇත.  කෘතගුණ සලකන අය ඊටත් වඩා ඉතා දුර්ලභ බව බුදුවී දෙවැනි සතියේදී පෙන්වා ආදර්ශය දීමෙන්ම එය වඩාත් ස්ඵුට වේ.  ඉහත කී උපහාර පූජා වලින් සිදුවන යහපත එම උතුමන් වහන්සේලාට නොව තමාගේම චිත්ත ප්‍රසාදය දියුණු වීමයි.  ‍ශාසන ගුණ සිහි කිරීමේදී චිත්ත ප්‍රීතිය හට ගැනීමයි.

"ප්‍රීති මනස්ස කායෝ පස්සද්ධති, පස්සද්ධ කායෝ සුඛං දේති, සුඛිනෝ සමාධියති." යන බුද්ධ භාෂිතය අනුව මෙය සමාධියටද බලවත් රුකුලකි.

දහම් ගුණ සිහි කරන විට ඇතිවන ප්‍රීතිය සිතකය සැහැල්ලුවටද, එම සැහැල්ලුව සුඛයටද, සුඛය සමාධියටද හේතුවන බව දහමේ සදහන් වේ.  

"සුඛං ගබ්භං ගන්හන්තං ත්‍රිවිධං සමාධිං පරිපුරෙන්ති, ක්ෂණික සමාධිං, උපචාර සමාධිං, අෂ්පනා සමාධිං" යනුවෙන් ධර්ම සංගනියට අයත් අභිධර්ම ග්‍රන්ථ වලද සදහන් වේ.  සුඛය ගැබ් ගැනීම යනු හදවත ඇසුරේ පිහිටන දහම් ගුණ සුවයයි.  දහම් ගුණය හදවතේ පිහිටන විට ක්ෂණික සමාධියටත්, උපචාර සමාධියටත්, අර්පනා හෙවත් ධ්‍යාන සමාපත්තියත් පිරෙන බව ඉහත පාඨයේ සදහන් වේ.

දේශකයාණන් වහන්සේගේ චතුර කථිකත්වයෙන්, දක්ෂතාවයෙන් සෑම ශ්‍රාවක හදවත් බුදු මැදුර සේ සිහි ගන්වා දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ, අසූ අනු ව්‍යංජන දෙසිය සොළොසක් (216ක්) ශ්‍රී පාද ලකුණු සහිත ශ්‍රී බුද්ධ ‍දේහය දිවමන් මුනිදු සේ මනසින් මවා, එසේ සියළු බුදු පියවරු මනසින් මවා, හදවත් බුද්ධ මන්දිර වෙත වැඩමවා, හද පුදසුනට වඩමවා, සුදු නෙළුම් ආසන මවා වඩා හිදුවා, මහා සංඝ රත්නයද සංවර ගුණ රුවින් මවා, හද පුදසුනට වැඩමවා, සුදු නෙළුම් ආසන මවා වඩා හිදුවන ආකාරයට ගුණ රුව ඔප්නැංවිය යුතුයි.  ශ්‍රාවක පිරිස බුදු ගුණයෙන් ඔප්නැංවී ජය ශ්‍රී මහා බෝධි මලුවක සිටින ලෙස සිතින් මවා ගන්නට මානසික පරිසරය ඇතිකල යුතුයි.  මේ පෙර අතීතයේ තිබුන තෙරුවන් ගුණ පූජා ක්‍රමයක් නමුත් අද යටපත්ව ගිය දහම් පූජා ක්‍රමයකි.