පිටුව 109 සහ 110

(පිටුව 109)
ආර්‍ය ආනාපානසති භාවනාවක්

තවත් බුද්ධ භාෂිතයක්

“හන්දා මයං ආනන්ද සබ්බේ සංඛාරා අනස්සාසිකා” ආනන්ද මේ සියලු සංඛාර ආස්වාසයෙන් හෙවත් සැනසීමෙන් තොරයි. තවත් අස්සාස සූත්‍රය හා පරම අස්සාස සූත්‍රය යන සූත්‍ර දෙකකම මෙසේ පෙන්වා ඇත. ස්පර්ශ ආයතන හය පිලිබදව උදයංගමය, අත්ථංගමය, ආස්වාදය, ආදීනවය, නිස්සරණය තතු සේ දකීද එකල්හි ආශ්වාසයට පත්වූයේ වෙයි. මෙහිදී පෙන්වන්නේ ආස්වාසය සැනසුමක් බවයි. එය පූර්ණ වන දෙයක් බවයි. සැනසුම සුලග නොවේ. පාපය කරන තුරු දූෂ්‍ය සිතින් කය මෙහෙය වන්නේ පාප ක්‍රියා සදහාය. එය අසීමිත දාහයකි. කායික පාප වෙහෙසකි. එහෙත් අවිද්‍යා, තෘෂ්ණා මායාවෙන් ඒ දාහය වසාගෙන කාමය නැගී සිටී. මෙහෙස නො‍පෙනේ. කාමයෙහි බැදී සිටින තුරු දාහ ගිනි විදිමින් විරුද්ධ කරුණෙහි පාප සිතින් වෙහෙසවෙමින් ක්‍රියා කරයි. තවත් දුකෙන් දුකටම ඇද වැටෙයි. ලෝකයා ආස්වාස හෙවත් සැනසුම සොයන්නේ කාම මායාවට වහල්වය. නියම ආස්වාසය නම් සත්‍යය ප්‍රත්‍යක්ෂ කරමින් පාප සංසිදීමෙන් ආස්වාස පූර්ණ කර ගැනීමයි. සිහියෙන් කළ යුතු ආස්වාසය නම් සත්‍ය තුලින්, පාප වැඩ වල සංසිදීමම නියම ආස්වාස බව දැන ලෝභ, ද්වේෂ, මෝහ, වැඩ පිලිවෙල හොද සිහියෙන් තේරුම් ගෙන අත හැර දැමීමයි. මේ ආස්වාසයයි සතෝව අස්සසති කීවේ. සතියෙන් පහ කරන්නේ මෙතෙක් කල් අවිද්‍යා, තෘෂ්ණා නිසා ආස්වාද ජනක ලෙස ගත් ලෝභ, ද්වේශ, මෝහ පාප වැඩ පිළිවෙලයි.
අවිද්‍යාව, තෘෂ්ණාව හේතු කොට සත්වයා කාමාස්වාද ඇසුරු කර ක්‍රියා කරමින් ඒ කටයුතු වල ඇලෙයි. ඒවාට විරුද්ධ කටයුතු නැගී ආවිට ද්වේසයෙන් ගැටෙමින් විරුද්ධව සිටිමින් පාප කටයුතු වල ඇලෙයි. මේ කරුණු දෙක සහනය සොයමින් සසර ගමන් කරන අවිදු, තණ්හා සහගත ලොව සතුන්ගේ වැඩ පිළිවෙලයි. ඔවුන් ඇසුරු කරන්නේ ලෝභ සහගත දහම්ය. ඒවාට විරුද්ධ ධර්මයෝ ඔවුන් පහ කරත්. ඒවාය ලෝකයාගේ කාය සංඛාර. මේ කාය සංඛාර දෙවර්ගයම (ඇලෙන, ගැටෙන) සංසිදී යන්නේ සත්‍ය දැක, දැන ඒවා අත් හැර නොඇලී මිදුන විටයි. එවිට ලැබෙන සංසිදීම් සුවයයි ශාසන ආස්සාසය. වැඩිය යුත්ත. සසරේ පටන් හුරු පුරුදු කල දීර්ඝ ඇලීම්, ගැටීම් වැඩ පිලිවෙලයි ලෝ සතුන් මුලාවෙන් හොයන දීර්ඝ ආස්වාසය. එය නුවණින් දැන ගැනීමයි. ලෝකයේ දීර්ඝ ආස්වාස ප්‍රස්වාස දැන ගැනීම.
 

(පිටුව 110)
සත්‍ය තුලින් මේ ඇලීම්, ගැටීම් වලට හේතු සොයා තේරුම් ගෙන අත් හැර සංසිදුනු පසු සියුම්ව තිබූ ඇලීම්, ගැටීම්, ක්‍රියාත්මක වන අයුරු පෙනෙනු ඇත. ඒවාය ලෝකයෙන් අල්ලා ගත් කෙටි ආස්වාස ප්‍රස්වාස වැඩ පිලිවෙල. මේවාද දැන තේරුම් ගෙන උත්සාහයෙන්, වීර්යයෙන් සංවර වෙමින් දහම් අනුව සත්‍යය දකිමින් පහ කර දැමූ විට, කාය සංවරත්වය නැගෙමින් ශාසනික ආස්සාසය පූර්ණ වේ. මෙසේ ශාසන ධර්මය ඇසුරු කරමින් මෙතෙක් සංසාරයේ කරගෙන ආ ඇලීම්, ගැටීම් වැඩ පිළිවෙල පහ කරමින් අරිහත් ඵලයට යන තුරු හික්මීම පූර්ණ කරන වැඩ පිලිවෙල ශාසනික ආනාපාන වැඩ පිලිවෙලයි. බුදු පියාණන්වහන්සේ එක වස් කාලයක තමන්ට දානය ගෙන එන භික්ෂුව හැර කිසිවක් තමන් වහන්සේ හමුවීමට නොඑන ලෙස දන්වා හුදෙකලාව විවේකීව මාස තුනක් ගත කොට භික්ෂූන් ඇමතීය. ඉදින් අන්‍ය පරිබ්‍රාජකයන් භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ කෙබදු විහරණයකින් ගත කලේදැයි ඇසුවහොත් භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ ආනාපාන විහරණයෙන් වාසය කල බව කියන්න. ඒ ආනාපාන විහරණය කුමක්දැයි ඇසුවහොත් එයට අරිය විහාරය කියාත්, බ්‍රහ්ම විහාරය කියාත්, තථාගත විහාරය කියාත් කියන්න යනුවෙන් දේශනා කොට වදාළ සේක. මෙසේ බුදු පියාණන්වහන්සේ ගත කල ආනාපානසති සමාධියට බ්‍රහ්ම විහාරය කියයි. ඒ බ්‍රහ්ම විහාරය කරණීය මෙත්ත සූත්‍රයේ “බ්‍රහ්ම මේතං විහාරං ඉදමාහු” ‍යනුවෙන් පෙන්වයි. කරණීය මෙත්ත සූත්‍රයේ පෙන්වූ සමාධිය ආනාපාන සමාධිය බව මෙයින් පෙනේ. බුදු පියාණන්වහන්සේ දේශනා කළ, ගත කළ ආනාපාන සමාධිය මේ ශාසනයෙන් පිට අන්‍ය ශාසනයක නැති බවද ධර්මයේ පෙන්වා ඇත.
දැනට ආනාපාන සතිය නමින් හදුන්වන හුස්ම ගැනීමේ භාවනාව ඉන්දියාවේ හිමාලයේ යෝගීන්ගේ ප්‍රධානම භාවනාවයි. ඒ භාවනාවේ ප්‍රතිඵලය නම් ඒ යෝගීන් ලබා ඇති බවට නොයෙක් සාධක අසන්නට ලැබෙනු ඇත. බුදු සසුන කෙරෙහි විශේෂත්වයක් නොදකින බ්‍රහ්මන් සංකල්පය මුල් කර සිටින ශාස්වත වාදී වූ ඒ යෝගීන් අදද ප්‍රයෝජන ලබන හුස්ම සම්බන්ධ ආනාපාන සතිය ඒ පින්වතුන් බුදු දහමින් ලබාගත් දෙයක් නොවන බව ඉතා පැහැදිලිය.