පිටුව 85 සහ 86

(පිටුව 85)

පෙර බෞද්ධ කථා වල සාහිත්‍ය කෘති වල නම් එබදු අය ගැන සදහන් වේ.  සාමාවතී දේවියට උණු තෙල් හිස වත් කලත් දැවීමක් නොවීය.  සිසිල් දිය දහරක් සේ ඇග තෙමා ගලා ගියේය.  නාගයන් ලවා දෂ්ඨ කර වන්නට හැදුවද බැරිවිය.  එක්තරා භික්ෂූන් වහන්සේ නමකගේ ගෙලට කඩු පහර දෙන විට කඩු තලය තල් පතක් සේ නැමී ගියේය.  මේවා මෛත්‍රී, ධ්‍යාන, අභිඥා වල ප්‍රතිඵල සේ කියා ඇත.  “මනුස්සානං පියෝ හෝති, අමනුස්සානං පියෝ හෝති” ආදී වශයෙන් ආනිසංස එකොළොසක් මෙත් භාවනා බලයෙන් ලැබෙන බව බුද්ධ දේශනාවයි.  පිරුවානා පොත් වහන්සේ බලන විට, දුතිය මෙත්ත සූත්‍රයේ මේ කරුණු එකොළොස පෙන්වා ඇත.  එනම් මනුස්සයන්ට ප්‍රිය වීම, අමනුස්සයන්ට ප්‍රිය වීම, සුවසේ නිදීම, සුවසේ පිබිදීම, නපුරු සිහින නොපෙනීම, දේවතාවන්ගේ ආරක්ෂාව, ගිනි විස ආයුධ වලින් කරදර නොවීම, වහාම චිත්ත සමාධිය පිහිටීම, මුඛ වර්ණ ප්‍රසාද වීම, නොමුලාව කලුරිය කිරීම, අරිහත්වයට පත් නොවූවත් බ්‍රහ්ම ලෝක ගතවීම යන කරුණු එ‍කොළසයි.  මේ ආකාරයෙන් ආනිසංස එකොළොසක් ලබන බව පෙන්වයි.  ලැබූ අය ඇත්නම් උත්තරීතර මනුස්ස ධර්ම කියන්නට හොද නැතැයි නොකියා සිටියත් ඉහත කී ප්‍රතිඵල ලෝකයාට අත් දකින්නට ලැබෙනු ඇත.  එසේ නම් කෝ ප්‍රතිඵල?  පෙළ දහම් පොත් මනා නුවණින් බැලුවා නම් ඒ ඇති වෙනස සක් සුදක් සේ පෙනේ.  ආර්ය මෛත්‍රීය එකකි.  ලෝක සම්මත අන්‍ය ආගමිකයන්ගේ මෛත්‍රීය අනෙකකි.  මෛත්‍රිය නම් මිත්‍රත්තවයයි.  මේ අද මෛත්‍රිය සදහා අර්ථ දී ඇති අයුරුයි.  බුද්ධ දේශනාව අනුව ලෝක සම්මත මෛත්‍රිය සංගනිකා දෝෂ සහිතයි.  ප්‍රඥා වන්තයෝ එය අනුගමනය කරන්නට නොනිසි (අ.නි. සක්ක සක්ක සූත්‍රය, මාරධීතු සූත්‍රය.  බලන්න සංයුක්ත නිකායේ භලිද්ද වසන (මෙත්තා) සූත්‍රයේද ඉතා පැහැදිලිව ආර්ය මෛත්‍රිය විග්‍රහ කර ඇත.  මා විසින් මීට පෙර ලියන ලද “ආර්ය මෛත්‍රී භාවනාව”  නම් කුඩා පොතෙහි සුදුසු කර්මස්ථානද ගලපා මේ භාවනාව වඩන අයුරු පැහැදිලි කර ඇත. 

විවේක නිශ්‍රිත, විරාග නිශ්‍රිත, නිරෝධ නිශ්‍රිත, වොස්සග්ග පරිනාමී යන සතර කරුණෙන් යුතු මෛත්‍රී සහගත, කරුණා සහගත, මුදිතා සහගත, උපේක්ෂා සහගත, යන ගුණාංගයන‍්ගෙන් යුතු සති, ධම්ම විචය, වීර්ය, ප්‍රීති, පස්සද්ධි, සමාධි, උපේක්ෂා යන බොජ්ඣංග ධර්ම වැඩීමයි ආර්ය මෛත්‍රිය.  

(පිටුව 86)

පාප විපාක ගෙවන ලෝසතුන්ගේ එම කර්ම විපාක දැක කම්පා වෙමින් ඒ සතුන්ට ඇලුම් කරමින් ඒ කර්ම විපාකයන් ගෙවමින් ඒ භව වල සතුටින් හිදීමට සලස්වන්නට කරන උත්සහය සංගනිකා දෝෂ සහිත ලෝක සම්මත මෛත්‍රියයි.  සතුන් කෙරෙහි බැදෙන ඇල්ම රාග නිශ්‍රිතය.  විරාග නිශ්‍රිත නොවේ.  අවිවේකීය.  විවේක නිශ්‍රිත නොවේ.  අසහනකාරීය.  බොහෝ කටයුතු සහිතය.  ලොවට ඇලී බැදී කෙරෙන පැවැත්මක පටලවා තබන බැවින් නිරෝධ නිශ්‍රිතද නොවේ.  සැම විටම ලෝ සතුන් කෙරෙහි මිත්‍ර බැදීමකින් බැදෙන බැවින් සංසර්ග පරිණාමීය.  වොස්සග්ග පරිණාමී නොවේ.  මේ මෛත්‍රී ක්‍රමය හින්දු ආගමික බලපෑමෙන් අපට උරුම වූවකි.  බුදු සසුනෙන් බැහැර වූවෙකි. නිවන ප්‍රත්‍යක්ෂ කර භව දුක කෙළවර කරන්ට පරමාර්ථය කරගත් බෞද්ධයා තමාද නිවන් සුවයට කටයුතු කර ගනිමින් අන්‍ය සියලු ලෝකයාටද ඒ සත්‍ය නිවන් මගත් නිවන් ඵලයත් අන්‍යයෝත් ලබත් නම් ඔවුන්ද අනන්ත සසර දුකින් මිදෙනු ඇතැයි මෙසේ වැටහුන නුවණින් ඊට තමාට කළ හැකි සියලු කාය කර්ම, වචී කර්ම, ම‍නෝ කර්ම කරන්නේද මෙයමයි ආර්ය මෛත්‍රිය.   මෛත්‍රිය නම් මෙසේ යැයි කීවාට කිසි විටෙකත් සත්ව හිංසාවට ඉඩ සැපයීමක් මෙයින් නොකියවේ.  හිංසා නොකිරීම එකකි.  මිනිසෙකුව ඉපිද නින්දිත තිරිසන් වැඩ කර ඒ පව් ගෙවන්ට තිරිසන්ව දුක් විදින සතුන්ගේ දුක් විපාක වලට කම්පා වෙමින් ඒවායෙන් බේරෙන්ට යන්ත දරමින් ඒ මත හැපීම අනෙකකි.  අප කල යුත්තේ ඒ විද්‍යාමාන පාපකර්ම විපාක වල හැටි දැන හැදින අන් අයටත්, එබදු දුකට වැටෙන්නේ අනුකූලවූ මෙබදු පව් කම් කල අයයි කියා හේතු ඵල පෙන්වාදී දහම් වටහා ගන්ට ඉන්න පිරිසට කියා දීමයි.  එවිට දැනට තිරිසන් වැඩ කරමින්. අසාධාරණ කරමින් අන්ධව, බාලව සිටින පිරිස අතර මොළේ කළදක් ඇති කෙනෙක් සිටියත් පාප මග අත හැර හරි මගට පිවිසෙනු ඇත.  හේතු වාසනා ඇති සුදුස්සෝ සියලු තිරිසන් කටයුතු, පාප කටයුතු අතහැර නිවන් දකිනු ඇත.  සුචරිතව ඉතිරි කොටසක් සුගති ගත වන පින්, දම් කරනු ඇත.  තවත් කොටසක් පාප විපාකය බය වී පව් නොකර සිටිනු ඇත.  මොලේ කලදක් නැති පිරිස වුවද සූකර නම් ඌරු වැද්දා මෙන් පව් කර සිට අපාගත වනු ඇත.